Dalağın çok çeşitli fonksiyonları olduğu için, kan veya lenf sistemini içeren birçok hastalıkta, enfeksiyon, tümör, karaciğer hastalığı ve parazitlerle ilgili durumlarda etkin rol oynayabilmektedir.
Dalak, lenf sistemi ve immün sistemin bir üyesi olup beyaz kan hücrelerinin dolaşımı, kırmızı kan hücrelerinin üretimi ve korunmasında görevlidir.
Kapı toplardamarında yüksek tansiyon genellikle dalağın büyümesine yol açar. Büyüyen dalak kemik iliğinin etkinliğini kısıtlar; alyuvar, akyuvar ve trombositlerin üretimini engeller. Kemik iliğinde alyuvar yapımının azalması alyuvar üretimini uyaran folik asit yetersizliği ve aşırı alyuvar yıkımıyla da birleşince hastada kansızlık ve vücut direncinde genel bir zayıflama ortaya çıkar. Bu durumda hastanın olası bir kanamaya dayanabilmesi zordur.
Sık Rastlanan Nedenleri
Enfeksiyöz mononükleoz (EBV ye bağlı) hemolitik anemiler talasemiler hemoglobinopatiler glukoz 6 fosfat dehidrogenaz eksikliğine bağlı hemolitik anemi idyopatik otoimmün hemolitik anemi immün hemolitik anemi sarkoidoz sklerozan kolanjit bakteryel enfeksiyonlar viral enfeksiyonlar parazitik enfeksiyonlar siroz (portal ven obstrüksiyonu, portal hipertansiyon) lösemi Hodgkin hastalığı lenfoma Wilson hastalığı kistik fibroz bilyer atrezi enfeksiyöz mononükleoz (CMV ye bağlı) kedi tırmığı hastalığı orak hücreli splenik kriz.
Dalak büyümesinin başka sebepleri de vardır. Bu liste hepsini içermemektedir. Sebepler hem kişinin yaşı, cinsiyeti hem de belirtinin özelliği, zamanı, kötüleştiren faktörler, iyileştiren faktörler ve beraberindeki şikayetler gibi spesifik karakterleriyle değişiklik gösterebilir.
İlk Yaklaşım
Büyümüş dalağın rüptürü (yırtılması) özellikle enfeksiyöz mononükleozda olmak üzere diğer birkaç splenomegali sebebi olan durumda da meydana gelebilir. Aktif sporları içeren aktivitelerin sınırlandırılması, dalak rüptürüne neden olabilecek travmalardan korumada yardımcı olabilir.
Muayene Sırasında Sorulabilecek Sorular
Tıbbi hikaye alınır ve fizik muayene yapılır.
- Dalak büyümesi ne zaman başladı?
- Probleminizin farkında mıydınız yoksa fizik muayene sırasında doktorunuz tarafından mı tespit edildi?
- Başka belirtiler var mı?
Tanısal Testler Şunları İçerebilir
Karın filmi, tam kan tahlili, sebeplere yönelik testler.