|
Bahar aylarında kadın dergilerinin ve gazetelerin sağlık güzellik sayfalarının en gözde konusu “bikini diyetleri”dir. Bütün sağlık-güzellik dergileri, kış aylarında alınan kiloların nasıl verileceğine dair uzun uzun yazılar yazarlar, diyet reçeteleri yayınlarlar. Kısacası bahar aylarında, yoğun bir diyete girip, kışın alınan kilolardan kurtulma ve manken ölçülerine ulaşma hayali, kilolu olsun ya da olmasın herkesin aklını çeler.
Peki kış aylarında gerçekten çok mu kilo alınır? Kış aylarında sağlıklı beslenip, kilo almamak için neler yemek gerekir? Bu soruların yanıtlarını Anadolu Sağlık Merkezi Beslenme ve Diyet Uzmanları Cemal Aytaç Ak ve Hande Öngün’den aldık.
Beslenmeye dikkat edilmediği takdirde kış aylarında kilo almanın kaçınılmaz olduğunu söyleyen Diyetisyen Cemal Aytaç Ak, bunun en temel nedeninin bazal metabolizma hızının düşmesi olduğunu belirterek, “Kış yaklaştıkça, vücudumuz ısı değişikliğine uyabilmek için harcadığı enerjiyi düşürür. Bazal metabolizma hızı yavaşlar. Bu da, kış aylarında biraz daha kilo almaya neden olur” diyor.
Yemek yemek, uyumak, sosyal yaşama ayak uydurmak gibi aktivitelerimizi düzenleyen ve ışık, saat, sıcaklık gibi uyaranlarla vücut kimyamızı değiştiren bir ‘biyolojik saat’imiz olduğunu biliyoruz. Biyolojik saatimiz gün içindeki ışık ve ısı değişikliklerinden etkilendiği gibi mevsimlere bağlı değişimlerden de etkilenir.
Hepimiz belgesellerde izlemişizdir.
Bazı memeli hayvanlar, kış koşullarına ayak uydurabilmek için kış uykusuna yatarlar. Uyku süresince beslenmezler ama bu uyku sırasında açlıktan da ölmezler. Bunun nedeni, kişinin gün içinde hareketsiz kaldığı dönemde harcadığı enerji miktarını ifade eden “bazal metabolizma hızı”nın kış koşullarına ayak uydurarak yavaşlamasıdır. Biyolojik saatin sesini dinleyen vücut, yaşamı az enerji ile sürdürme programına geçer. Yiyecek bulmanın zorlaştığı kış aylarını uyuyarak geçiren hayvanlar, bahara biraz bitkin ancak canlı şekilde ulaşırlar.
Bir başka memeli olan insan da, diğer memelilerden farklı olarak kış aylarında yiyecek problemini aşmış olmasına karşın, kışın bazal metabolizmasının yavaşlaması genetik kodlarına yazıldığı için, kışın daha az enerjiye ihtiyaç duyar.
Vücudumuz mevsimsel değişikliği fark ettiği anda aldığı enerjinin bir kısmını stoklamaya ve daha az yakmaya başlar. Özellikle ortam ısının düşmesi ile vücut arasında bir denge kurulması gerekir. Vücut, daima kendi ısısını dengede tutabilmek için harcadığı enerjiyi de dengede ve kontrol altında tutmak zorunda hisseder kendini.
Bu doğrultuda kendi ısısını korumak için harcadığı enerjiyi düşürerek, bazal metabolizma hızını yavaşlatır.
Dolayısıyla, kış aylarında daha az enerji tüketildiği hesaba katılarak alınan besinlerin enerji yoğunluklarına dikkat edilmesi gerekir. Çünkü yüksek enerjili besinler alındığında, vücut fazla enerjiyi yakamayıp, bunları yağ olarak depolar. Kış aylarında çabuk kilo alınmasının sebeplerinden biri de budur.
12.2.2011 - 5136
|