|
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların tanımını yapacak olursak, genellikle cinsel ilişki yoluyla (vajina, ağız ve makat yoluyla ) insandan insana bulaşan mikroorganizmaların (mikrop) neden olduğu genital yol (üreme organları) enfeksiyon hastalıklarıdır.
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, dünyanın pek çok bölgesinde büyük önemi olan bir halk sağlığı sorunudur. Mahremiyeti nedeniyle sorunun gerçek boyutları ülkemizde dahil olmak üzere birçok ülkede tam olarak bilinmemektedir. Ancak her yıl dünyada 250 milyondan fazla kişinin cinsel ilişki ile bulaşan bir hastalığa yakalandığı tahmin edilmektedir.
Cinsel yolla bulaşabilen hastalıklar hangileridir?
Bugün için 40' dan fazla cinsel yolla bulaşan hastalık bilinmektedir. Bunların içinde en sık rastlanılanlarını şöyle sıralayabiliriz:
• HIV enfeksiyonu (AIDS)
• Hepatit B
• Bel soğukluğu (Gonore)
• Frengi
• Klamidyoz
• Kandidiyazis
• Trikomoniyazis
• Yumuşak şankır
• Granuloma inguinale
• Genital herpes
• Lenfogranuloma venerium
• Uyuz
En çok görülen hastalıklar hangileri?
Klamidyoz , bel soğukluğu (Gonore) ve Frengi gibi hastalıklar daha sık görülmekle birlikte diğer hastalıklara da azımsanmayacak ölçüde rastlanmaktadır.
Hastalıklar hakkında kısa bilgi verebilir misiniz?
AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome)
Bu hastalık insanların enfeksiyon hastalıklara karşı direncini yok eden, insan immün yetmezlik virüsü (HIV) tarafından yapılır. Bu hastalığa yakalanan kişiler enfeksiyon hastalıklarına karşı savunmasız kalırlar.
Bir çok hayatı tehdit eden hastalık ve bazı tip kanserler bu hastalarda görülür. Normalde hastalıklara neden olmayan bazı enfeksiyon ajanları, bu kişilerin savunma sistemi büyük ölçüde etkilendiğinden hayatını tehdit edici hastalıklar oluştururlar. HIV virüsü insanlara cinsel ilişki ve kanlı ortamlarca taşınır.
Aynı iğnenin kullanılması, aynı pedikür makasının kullanılması, berberlerde jilet değiştirilmemesi hastalığın yayılmasına neden olabilir.
Human Papilloma Virüsü (HPV)
Cinsel organlar ve çevresinde siğil benzeri oluşumlara neden olan bu virüs kadınlarda serviks (uterus girişi) kanserlerinin de önemli sebeplerindendir. Virüs cinsel ilişki ile geçer.
Klamidyoz Enfeksiyonlar
En sık rastlanan cinsel yolla bulaşan hastalıktır. Hem erkeklerde hem de kadınlarda görülür. Akıntı ve idrar sırasında yanma, en sık görülen bulgularıdır. Bu enfeksiyonu taşıyan birçok kişide hiç bir rahatsız edici bulgu yoktur ve doktora başvurmazlar.
Gonorrhea (Bel Soğukluğu)
Bel soğukluğunda vajina veya penisten akıntı olur. İdrar yapmak zor ve ağrılıdır. Kadınlarda eğer tedavi edilmezse PID, ektopik gebelik (dış gebelik) ve kısırlığa neden olabilir.
Genital Herpes
Herpes Simplex virüsü neden olur (HSV). Sıklıkla genital bölgelerde ağrılı açık yaralar ve küçük su toplamaları şeklindeki yaralar görülür. Bu yaralar oluşmadan bölgede yanma ve kaşıntı hissi olabilmektedir. Genital Herpes yaraları birkaç hafta içinde iyileşseler de virüsler vücutta kalmakta ve daha sonra tekrar tekrar hastalığa neden olabilmektedir. Genital Herpes gebelik ve doğum sırasında bebek için ciddi tehlikeler yaratabilir.
Sifiliz (Frengi)
Bu hastalığın ilk bulgusu, kadınlarda vagina da, erkeklerde ise penis ucunda ağrısız bir yaranın belirmesidir. Bu hastalığın tedavisiz bırakılması, hastalığın çok ilerlemesine ve sinir sistemi, kalp dolaşım sistemi gibi hayati sistemleri tutmasına neden olabilir.
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların belirtileri nelerdir?
Cinsel yolla bulaşan hastalıklarda bazen belirti yoktur ya da kişiyi rahatsız etmeyecek kadar hafif belirtileri olabilir. Özellikle kadınlarda bazen hiç belirti görülmez. Ancak, tedavi edilmediği sürece, belirtisiz enfeksiyonu olanlar, bilmeden hastalığı başkalarına bulaştırırlar. Cinsel temastan sonra hastalık belirtilerinin ortaya çıkması için geçen süre (kuluçka süresi) hastalıktan hastalığa farklıdır. Bu süre günler (bel soğukluğu), haftalar (klamidyoz, hepatit B), aylar (frengi) ya da yıllar (AIDS) olabilir. Sık rastlanan her iki cinsteki belirtiler şöyle sıralanabilir;
1. Cinsel organlardan akıntı veya cerahat gelmesi: Kadınlarda vajinada bazen normalde bulunan akıntı fazlalaşır. Akıntı su gibi, süt gibi, sarı veya yeşil renkte olabilir. Bazen fena kokuludur.
2. Cinsel ilişki sonrası kanama,
3. İdrar yaparken yanma, sızı, sık sık az miktarda idrara çıkma ,
4. Cinsel organ ve cevresinde kaşıntı,
5. Peniste (erkek cinsel organı), vajinada (hazne) kabarcık, yara, siğil ve kızartı,
6. Kasık lenf bezlerinde şişlik,
7. Testislerden (haya) bir veya ikisinde birden ağrı,
8. Karın ağrısı.
9. Avuç içlerinde ve ayak tabanlarında kaşıntısız bir kabartı olması.
Hastalıkların kalıcı etkileri var mıdır?
Sık görülmelerinin yanında, erken tanı ve tedavi uygulanmadığı takdirde bu hastalıkların neden olduğu ek bazı sağlık sorunları ile de karşılaşılmaktadır. Bu hastalıklar, cinsel eşlerden sadece birinin sağlık sorunu değildir. Korunmasız cinsel ilişki (kondom kullanmama) hastalığın sağlam eşe de bulaşmasına neden olur.
Bunun yanında, tedavisi yapılmamış cinsel yolla bulaşan bir hastalığı olan hamile kadınların, doğum öncesi veya hemen doğum sonrası dönemde bebekleri de risk altındadır. Bazı cinsel yolla bulaşan hastalıklar bebeklerde kalıcı etkiler yapabilir.
Kadın veya erkekte kısırlık, düşük, yeni doğan bebeklerde görülen bazı enfeksiyonlar, dış gebelik, genital organ kanserleri ve ölüm cinsel yolla bulaşan hastalıkların neden olduğu sağlık sorunları arasında sayılabilir.
Cinsel yolla bulaşan başka bir hastalığı olanların HIV (AIDS virüsü) ile enfekte olma olasılığı daha yüksektir.
Bu grup hastalığın tıbbi önemi yanında, gerek sosyal gerekse ekonomik olumsuz etkileri de gözlenmektedir.
Teşhis koymak için hangi yöntemler uygulanır?
Bazı hastalıklarda sadece muayene teşhis koymak için yeterli olmaktadır. Ancak bazılarında da kan tetkikleri, vajina ve penisten alınan akıntılardan yapılan direkt mikroskopik incelemeler veya kültür yapmak teşhis koymak için yeterli olmaktadır.
Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak için nelere dikkat edilmeli?
1. Cinsel ilişkide kondom(prezervatif) kullanmak en basit ve en etkin korunma yöntemidir.
2. Cinsel eş sayısının artmasının, hastalık bulaşma riskini de arttırdığını unutmayarak tek eşliliği benimsemek
3. Hastalık belirtisi olmadan da bulaşma olabileceğini unutulmamalıdır,
4. Alkol ve uyuşturucunun doğru ve sağlıklı düşünmeyi engelleyerek, cinsel ilişki sırasında olumsuz davranışlara neden olabileceğini akıldan çıkarmamalıyız.
5. Size nakledilecek kanda gerekli testlerin yapılıp yapılmadığını sorup, kontrol etmek.
6. Başkalarının kullandığı şırınga ve iğneyi kullanılmamalı, bir defa kullanılıp atılan şırınga ve iğne kullanılmasını teşvik ve tavsiye etmeliyiz,
7. Hamile kadınların doğum öncesi dönemde düzenli sağlık kontrollerini yaptırmaları önemli.
30.7.2010 - 1683
|