Do�. Dr. Halilo�lu, "�zellikle, boyu k�sa olan �ocuklar i�in 'ergenlikte nas�lsa uzar' diye zaman yitirmemek ve b�y�meyle ilgili bir ��phe olu�mas� halinde hekime ba�vurmak gerekir " dedi.
Fiziksel b�y�me, anne karn�ndan ba�layan ve kemiklerdeki b�y�me plaklar�n�n kapand��� d�neme kadar devam eden bir s�re� olarak g�steriliyor. �ocuklar�n b�y�me seyirlerinin sa�l�kl� olup olmad��� ise ebeveynlerin en �ok merak etti�i konular�n ba��nda geliyor. Uzmanlar, normal b�y�me i�in sa�l�kl� ve mutlu olmak, do�ru beslenmek ve normal hormon dengesine sahip olmak gerekti�ini belirtiyor. Yeditepe �niversitesi Kozyata�� Hastanesi �ocuk Endokrinolojisi Uzman� Do�. Dr. Belma Halilo�lu, beslenme yetersizlikleri, kronik hastal�klar, b�y�me hormonu ve tiroit hormonunda eksiklikler gibi sorunlar�n da �ocuklarda b�y�me eksikli�ine neden oldu�unu s�yledi.
"�LK B�R YIL �NEML� "
Ya�am�n ilk y�l�n�n b�y�menin en h�zl� d�nemi oldu�unu belirten Do�. Dr. Belma Halilo�lu, "Bu d�nem bebe�in boyu 25 cm kadar uzar, a��rl��� da yakla��k olarak ��e katlan�r. Bir ya��ndan sonra b�y�me yava�lar ve iki ya��ndan sonra da nispeten sabit bir h�zla devam eder " diye konu�tu.
Her �ocu�un boyunun ya��t�ndan farkl� olsa da, belli bir istikrarla b�y�yen �ocuklar�n normal olarak kabul edildi�ini s�yleyen Do�. Dr. Belma Halilo�lu, s�zlerine ��yle devam etti:
"Sabit b�y�me d�nemi ergenli�in ba��na kadar devam eder. 10-12 ya� d�nemine gelene kadar erkekler ve k�zlar neredeyse ayn� oranda b�y�r. Ergenlik d�nemine giri�le birlikte b�y�me h�zlan�r. Bu durum k�zlarda erkeklerden daha �nce olur. Ergenli�in ilk belirtileri k�zlarda ortalama 10 ya�, erkeklerde ise 11 ya� civar�nda ortaya ��kmaya ba�lar. Ancak bu belirtilerin de her �ocukta farkl� olabilece�i unutulmamal�. Ergenlik erken veya ge� ba�layabilir, genellikle de anne veya baba �zelliklerine benzer �zellik g�sterir. "
KONTROLLER ERGENL�K B�TMEDEN YAPILMALI
Hormonlar, genetik ve �evresel fakt�rler gibi bir�ok unsurun b�y�meyi etkileyebilece�ini ifade eden Do�. Dr. Belma Halilo�lu, "Aileler, �ocuklar�n d�zenli ve yeterli uyumalar�na, dengeli beslenmelerine ve d�zenli s��rama-z�plama egzersizlerine dikkat ederek de�i�tirilebilir �evresel fakt�rlere m�dahale edebilir ve �ocuklar�n�n b�y�me s�recine olumlu etki sa�layabilirler. Boyu k�sa olan �ocuklar i�in aileler �o�unlukla 'ergenlikte nas�lsa uzar, boy atar' diye d���n�r ve bu nedenle hekime ge� ba�vururlar. Kemikteki b�y�me plaklar� ergenlik bitince kapand���ndan, b�yle bir durumda tedavi edilecek bir sorun olsa bile maalesef boy uzamas�na m�dahale edemiyoruz " diye konu�tu.
KRON�K HASTALIKLAR B�Y�MEY� ETK�LEYEB�L�YOR
Son y�llarda �ocuklarda da art�� g�steren kronik hastal�klar�n da b�y�me s�recini olumsuz etkileyebildi�ini anlatan Do�. Dr. Belma Halilo�lu �u bilgileri verdi:
"B�y�me hormonu, kortizol, ergenlik hormonlar� (�strojen ve testosteron), tiroit hormonlar� gibi hormonlar�n eksikli�i veya fazlal��� b�y�meyi direk etkiler. Bununla birlikte, �ocuklarda diyabet, b�brek yetmezli�i gibi farkl� kronik hastal�klar�n kontrol edilememesi durumunda da �ocukta b�y�me sorunlar�yla kar��la��labiliyor. "
B�Y�ME GER�L��� NASIL TE�H�S ED�L�R?
B�y�me gerili�inin olup olmad��� b�y�me e�rilerine bakarak karar verildi�ini anlatan Do�. Dr. Halilo�lu, "E�rideki sapma veya en alttaki 3. persantilin alt�nda bir boya sahip olma durumuna b�y�me gerili�i tan�s� konulur. Tedavi yakla��m� altta yatan sebebe g�re de�i�ir. ��nk� sadece hormonal problemler de�il b�brek, karaci�er, kalp gibi bir�ok organa ba�l� hastal�klarda da ilk belirti olarak b�y�me gerili�i g�zlenebiliyor. Bu nedenle b�y�me gerili�i olan �ocuklar�n �ok ayr�nt�l� �ekilde incelenmesi �nem ta��r " diye konu�tu.
"A�LESEL BOY KISALI�I B�Y�ME GER�L��� DE��LD�R "
Do�. Dr. Belma Halilo�lu, ailesel boy k�sal���n�n t�bbi olarak patolojik kabul edilen bir durum olmad���n�, normalin yans�mas� oldu�unu s�yleyerek "Ancak bu tan�y� s�yleyebilmek i�in �nce boy k�sal���n�n altta yatan bir sebebe ba�l� olmad���ndan emin olmak gerekir yani t�m tetkikler yap�ld�ktan sonra ailevi diyebiliriz " dedi.
Her �ocu�un anne ve babas�n�n boyuna g�re tahmini bir boy hedef aral��� oldu�unu hat�rlatan Dr. Belma Halilo�lu, s�zlerine ��yle devam etti:
"�ocuklar�n yakla��k y�zde 70-75'i bu aral��� yakalar. Ancak baz� �ocuklar altta bir problem olmadan da beklenen boydan daha uzun veya daha k�sa olabilir. ��te bu noktada genetik alt yap� �nem ta��r. �ocuklar akrabalar� aras�ndaki uzun boylu veya k�sa boylu bir ki�iye �ekebilse de bu durumlarda nadir de olsa altta bir problem olabiliyor. Bu nedenle normal e�risinin d���nda veya anne-babas�na g�re beklenen boyun d���nda olan �ocuklar�n en az�ndan bir kez �ocuk endokrinoloji hekimlerine g�r�nmeleri �nemlidir. "
EBEVEYNLER ���N �NER�LER
�ocuklar�n�n normal b�y�mesini sa�lamak isteyen ebeveynlerin dikkat edilmesi gerekenler konusunda Do�. Dr. Belma Halilo�lu �unlar� anlatt�:
"�ocuklar a��r travmatik bir stresten uzak tutulmal�. �kincisi ise erken ve yeterli s�re uyku �ok �nemli. ve tabi d�zenli ve dengeli beslenmeye �zellikle s�t ve s�t �r�nlerine dikkat edilmeli. Boyu daha uzun yapmak a��s�ndan bilimsel olarak kan�tlanm�� tek �ey ise d�zenli egzersiz… Voleybol ve basketbol gibi s��ray�c�-z�play�c� egzersizleri, v�cudu geren jimnastik egzersizleri ne kadar d�zenli ve ne kadar s�k yap�l�rsa boya katl�s� o kadar fazla olmaktad�r. "
15.5.2019 - 39471
|