|
Halk arasında “şeker hastalığı” olarak bilinen diyabet, vücutta tüm organları etkiliyor ve ömür boyu süren hastalıklara zemin hazırlıyor. Metabolizmayı etkileyen diyabetin en önemli özelliği, oluşturduğu çeşitli komplikasyonlar sonucu vücudun göz, böbrekler gibi farklı yerlerine verdiği tahribatla hastanın yaşam kalitesini bozması.
Acıbadem Kadıköy Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Adnan Gökçel, diyabet hastalarının bilinçli beslenme ve bol hareketle sağlıklı bir yaşam sürebileceklerini belirtiyor.
Günden güne yaygınlaşıyor!
Diyabet, günümüzde en sık rastlanan metabolik hastalıkların başında geliyor. Dünyada yaklaşık 150 milyon diyabet hastası var ve bu sayının 2025 yılında ikiye katlanacağı tahmin ediliyor.
Özellikle fast-food tarzı beslenmenin artması, spor yapma alışkanlığının yaygın olmaması ve hareketsiz yaşam da diyabet hastalarının 300 milyona doğru yol almasında önemli faktörleri oluşturuyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre tıpkı bir salgın gibi hızla yaygınlaşan bu hastalık, tüm metabolizmayı etkiliyor. Hastalığın en önemli özelliği, oluşturduğu çeşitli komplikasyonlarla ve vücudun göz, böbrekler gibi farklı yerlerine verdiği tahribatla hastanın yaşam kalitesini bozması. Diyabet iki ana gruba ayrılıyor: Tip 2 ve Tip 1 diyabet. Görülen vakaların yaklaşık yüzde 90’ında Tip 2 diyabet söz konusu. Peki bunlar ne anlama geliyor?..
Tip 1 diyabette, pankreasta insülin salgılayan adacıkların kaybı söz konusu. Tip 2 diyabette ise, insülin eksikliği olmuyor ancak insülinin dokulara etkisi azalıyor. Bu, insülin direnci olarak da adlandırılıyor. Kan şekeri yükseliyor fakat artmış olan insülin, glikozun hücre içine girmesini ve kullanılmasını sağlaması gerekirken, bunu yapamıyor. Kan şekeri vücutta artmaya başlıyor. Kan şekeri arttıkça insülin artıyor. Bir süre sonra kan şekeri artık çok yüksek kalırken buna insülin yanıtı da bozuluyor. İnsülin yetersiz hale geliyor. Bu iki diyabet türü dışında gebelik diyabeti de, oldukça sık rastlanan bir diyabet türü.
Diyabet hastalığının belirtileri arasında; çok susama, sık idrara çıkma, çok fazla yemek yeme, halsizlik, yorgunluk ve bulanık görme gibi belirtiler yer alıyor. Bir kez başladığında bir daha geri dönüşü olmayan bir metabolizma hastalığı diyabet ancak morallerin bozulmasına gerek yok. Zira uzmanlar, diyabet hastalarının bilinçli hareket ettikleri sürece kaliteli ve uzun bir hayat sürebileceklerini vurguluyor. Hastanelerin içinde açılan diyabet merkezleri de hastaların en büyük yardımcısı. Hastalara eğitim verilebiliyor ve “hasta bilinçli ve istekli olduktan sonra, son derece kaliteli, sağlıklı ve uzun bir yaşam sürebiliyor.”
Kimler diyabete daha yatkın?
- Obezite hastaları: Obezite sorunu dünyada da Türkiye’de de hızla yaygınlaşıyor. Günümüzde en önemli sağlık sorunlarından biri haline gelinen obezite yani aşırı şişmanlık; diyabete davetiye çıkarıyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyada 1.6 milyar kişi fazla kilolu ve bunların 400 milyonu da obez!.. 2 yıl sonra, fazla kiloluların sayısının 2 milyara, obezite hastalarının sayısının da 700 milyona ulaşacağı tahmin ediliyor
- Ailesinde şeker hastalığı olanlar,
- Hamilelikte şekeri yüksek çıkanlar,
- Hareketsiz yaşam sürdürenler,
- Yüksek tansiyon hastaları,
- Kolesterol (kan yağları) yüksek olanlar.
Diyabetle sağlıklı yaşamın 3 püf noktası
Acıbadem Kadıköy Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Adnan Gökçel, diyabet hastalarının hayatlarında üç unsura dikkat çekerek, sağlıklı bir yaşam sürmelerinin mümkün olduğunu belirtiyor; bilinçli beslenme, düzenli egzersiz (tabi ki gerekli kontrolden geçtikten sonra) ve doktorun yazdığı ilaçları düzenli şekilde kullanmak!..
Hastanın sağlığının korunmasında kendisi kadar yakınlarının da büyük payı olduğunu vurgulayan Doç Dr. Gökçel, hastalara şöyle anlatıyor: “Ben her zaman hastalarıma şunu söylerim: Sizin tedavinizi 100 birim olarak algılıyorsak, bunun ortalama 60’ı size, 30’u yakınlarınıza, geri kalanı yani 10’u da profesyonellere bağlı. Çünkü profesyonellerin yapacağı tek fayda koçluk yapmak, yol göstermek ve tedaviyi planlamak. Onun dışında hasta ve hasta yakınları uyumsuz olduğu sürece, hiçbir şekilde başarı sağlanamaz.”
Günümüzde diyabet ve insülin ilaçlarının çok geliştiğini belirten Doç.Dr. Gökçel, artık değişik tedavi ve ilaç seçenekleri bulunduğunu, hastaların uzmanlardan hangi ilacı ne zaman, hangi yemekle kullanacaklarını öğrendikleri taktirde tamamen sağlıklı bir insan gibi her şeyi yiyebileceklerini belirtiyor.
Yürüme, yüzme ve bisiklete binme gibi bütün kasları çalıştıran egzersizler, diyabet hastaları için oldukça faydalı ve vücudun şekeri daha iyi kontrol etmesini sağlıyorlar. Egzersizlerin olumlu etkisi 48 saat sürüyor. Bu nedenle mümkünse her gün, mümkün değilse iki günde bir 1 saatlik spor öneriliyor. Ancak uzmanların hatırlattığı nokta; insülin kullananların öncesinde mutlaka ara öğün almaları. Aksi taktirde şekerleri düşebiliyor.
Bir diyabet hastası için en ideal egzersiz saati, yemekten 1-1.5 saat sonrası. Kan şekeri 270 ve 300 üzeri diyabet hastalarına egzersiz tavsiye edilmiyor. Çünkü riskli sonuçlar doğurabiliyor. Ayak ve görme problemleri olan hastalara da bu problemler tedavi edildikten sonra egzersiz öneriliyor.
“Mavi halka” umut oldu!
Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) insülini izole eden Dr. Frederick Grant Bantgn’in doğumunun 100’ncü yılı olan 14 Kasım 1191'i Dünya Diyabet Günü olarak ilan etmişti. O günden buyana 14-21 Kasım tarihleri “Diyabet Haftası” olarak kabul ediliyor.
Birleşmiş Milletler’in aldığı kararla, tüm ülkelerde Dünya Diyabet Günü amblemi “Mavi Halka” olarak kabul edildi. “Mavi” umudu; “halka” da birliği temsil ediyor. 14 Kasım Dünya Diyabet Günü'nde dünyadaki önemli ülke sembolleri ve yapılar mavi ışıkla ışıklandırılıyor. İngiltere’de Bing Bang, Amerika’da Emipe State, Avustralya’da Opera Binası mavi renge bürünüyor. Türkiye’nin sembolü Boğaz Köprüsü ve Kız Kulesi de mavi renge bürünmüş; diyabet hastalarının umudu olmuştu.
15.11.2013 - 13411
|