Medical Park Bah�elievler Hastanesi �� Hastal�klar� ve Gastroentroloji Uzman� Prof. Dr. Esin �nl�; spastik kolonla ilgili sorular� yan�tlad�:
Kolit nedir?
Halk aras�nda hatta hekimler aras�nda da kolit ve spastik kolon ayn� �ekilde kullan�labiliyor. �yle al���lagelmi� bir kullan�m s�z konusu. Ama kolit deyince ba��rsa��n ger�ek hastal���, yani enflamasyonla (iltihap) anla��lmas� laz�m. Kolit, kal�n ba��rsa�� kaplayan y�zeyin iltihab�d�r.
Bu iltihap ya mikrobiktir ya da de�ildir. Ama spastik kolitte b�yle bir iltihap yok. Onun i�in kolit demek yanl��.
�ok yayg�n m�d�r?
�ok yayg�n bir ba��rsak hastal��� olan spastik kolon, toplumun yakla��k y�zde 20’sinde g�r�l�yor. Yani toplum genelinde ciddi bir pop�lasyonu etkileyen bir rahats�zl�k. Kolit denince akla gelen asl�nda spastik kolon.
�ok fazla rahats�zl�k yarat�yor; ki�inin karn� a�r�yor, karn�nda gurultu oluyor, kab�z ya da ishal oluyor. Fonksiyonel olarak ki�iyi k�s�tl�yor, yani i� ve g�� kayb�na neden olup ya�am kalitesini olumsuz etkiliyor. Ayr�ca kanser de dahil �ok ciddi hastal�klar�n belirtisi de olabilen bir hastal�k. Bu nedenle �nemsenmeli ve mutlaka bir uzmana ba�vurulmal�.
Ka� �e�idi vard�r?
Koliti; spastik kolit ve spastik kolit olmayanlar diye ay�rmak laz�m. Spastik kolit, spastik kolon, irritab�l ba��rsak sendromu ve huzursuz ba��rsak sendromu hepsi ayn� hastal�kt�r... Di�er kolit dedi�imiz ise biri �lseratif Kolit di�eri de Crohn hastal���d�r.
Ama bunun d���nda baz� kolit yapan hastal�klar da var. Mesela radyasyona ba�l� olarak, ���n tedavisi alan ki�ilerde de kolit ortaya ��kabilir. Bazen de�i�ik mikrobik ajanlara ba�l�, enfeksiyonlara ba�l� kolit olabiliyor. Bunlardan �lkemiz i�in en �nemlisi amibik kolitler yani parazite ba�l� kolit.
Kolit �e�itleri nelerdir?
•Spastik kolit
•Di�er kolitler: �lseratif Kolit, Crohn hastal���, enfeksiyoz kolitler (parazitler/amip, bakteriler, vir�sler, t�berk�loz gibi sebepler hastal��a neden olur)
�lseratif Kolit ve Crohn’un tam nedeni belli de�il. Di�erlerinde radyasyon ya da mikrobik olaylar neden olmaktad�r. Tek bir neden yok. Spastik kolon, beyin ile ba��rsak aras�ndaki a��r� duyarl�l�k olarak kabul ediliyor.
Beyin ile ba��rsak aras�ndaki sinir sisteminde bir �e�it g��l� bir reaksiyon diye tan�mlayabiliriz. Spastik kolon olan ki�ilerin ba��rsaklar� a�r�ya daha duyarl� oluyor, daha �abuk kas�l�yor ve �ik�yete sebep oluyor.
Spastik kolon hastal��� da kendi i�inde �� forma ayr�l�yor. Bir grup hasta hep kab�z oluyor, bir grup hasta hep ishal oluyor, bir grup hasta da arada kab�z arada ishal oluyor.
�lkemizde en �ok rastlanan kolit tipi hangisidir?
Spastik kolon d�nyada da en s�k g�r�len bir rahats�zl�k t�r�d�r. Nedeni tam olarak bilinemiyor. Di�er ger�ek kolitler dedi�imiz ba��rsakta enflamasyonla, yara a��lmas�yla giden kolitler daha nadirdir.
Bunlardan �lseratif Kolit ve Crohn hastal��� daha nadir daha ciddi ve �m�r boyu takip edilmesi gereken rahats�zl�klard�r. Spastik kolit de �m�r boyu s�rer, ama ba�ka bir hastal��a �evirmez, hayati bir risk ta��maz ve hayati bir durum yaratmaz.
Kolit kad�nlarda m� yoksa erkeklerde mi daha �ok g�r�len bir hastal�kt�r?
Kad�nlarda biraz daha s�k g�r�l�yor, ancak erkeklerde de g�r�l�yor. Kad�nlar�n daha hassas yap�l� ve daha fazla stresli olmalar� nedeniyle erkeklere oranla bu hastal��a yakalanma oran� fazlad�r. Kolitin g�r�ld��� ki�iler; stres y�k� ve uyku problemleri olanlar, ba��rsaklar� daha hassas, ki�i olarak da daha hassas yap�l� olan insanlard�r.
Kolit korkutucu bir hastal�k m�d�r?
Korkutucu bir hastal�kt�r; ��nk� ya�am kalitesini bozar, insan�n s�rekli karn� a�r�r, karn� �i�kindir, gaz� olur, s�k s�k tuvalete gider ya da g�nlerce tuvalete gidemez. Kab�z kal�yorsa �zellikle seyahatlerde kab�z formu daha da �iddetlenece�i i�in seyahate gidemez.
Tedavisi m�mk�nd�r tabi� ki. Bunlar�n pek �o�u diyet yapmak, strese dikkat etmek, stresi azaltmak �eklinde tedavi edilir. Bir k�sm�nda da ila� kullan�l�yor.Tedavisi en zor kolitler ger�ek kolitlerdir. Bunlar �lseratif kolitler ve Crohn hastal�klar�d�r. En kolay tedavi edilen ise spastik kolondur.
En yayg�n g�r�len belirtiler nelerdir?
- Kar�nda kramp tarz�nda a�r�lar
- �i�kinlik
- Kab�zl�k ya da ishal
- Kesin Tan� ��in Kolonoskopi
Kolit hangi uzmanl�k dal�n�n ilgilenmesi gereken bir konudur?
Gastroenteroloji. Kolit ba��rsaklar�n bir rahats�zl��� oldu�u i�in, bu konuda hem te�his hem de tetkik yapan b�l�m Gastroenterolojidir.
Spastik kolon tan�s� nas�l konur?
Spastik kolon hastal���n�n tan�s�nda hikaye ve fizik inceleme �nemlidir. Kesin tan� i�in spesifik bir test yoktur. Tan�sal y�ntemler ba�ka hastal�klar�n olmad���n� g�stermede kullan�l�r. Kullan�lan testler; b�y�k abdest incelemeleri, kan tahlilleri, baryumlu kolon grafisi, sigmoidoskopi ve kolonoskopidir.
Sigmoidoskopi ve kolonoskopide doktor ucunda kamera olan b�k�lebilir bir t�ple barsa��n i�ini televizyon ekran�na benzer bir ekranda direkt g�rebiliyor. Test sonu�lar�nda ba�ka bir hastal��a rastlanmazsa spastik kolon tan�s� konulur.
En etkili tan� y�ntemi hangisi?
Spastik kolon tek ba��na hayati risk ta��maz ancak incelenmez ve tam nedeni bilinmezse alt�nda yatan �ok ciddi hastal�klar atlanabilir. �rne�in; ger�ek �lseratif Kolit ve Crohn hastal��� gibi ger�ek kolitler tedavi edilmezse erken te�hisin �ok �nemli oldu�u ba��rsak kanserini atlayabiliriz.
�zellikle makattan kan geldiyse, kilo kayb� varsa, a�r� g�n boyunca ayn� �iddetteyse, ate� ile birlikte bulunuyorsa ki bunlara k�rm�z� i�aretler diyoruz; zaman kaybetmeden mutlaka doktora gidilmesi ve kal�n ba��rsa��n tam anlam�yla incelenmesi gerekiyor. Bunun i�in en uygun y�ntem ise kolonoskopidir. ��nk� daha hassast�r, par�a al�nmas� gereken bir doku varsa an�nda m�dahale uygulanabilir. Ayr�ca hafif uyku verilerek yap�ld��� zaman, hastaya �ok fazla ac� ve a�r� da vermez.
Zaman�nda ba�vurulmas� halinde kolitin tam olarak tedavi edilmesi m�mk�n m�d�r?
Tabii zaman�nda ba�vurulursa, hekim de te�hisi koyarsa, bir defa ki�i hastal�k hakk�nda bilgi sahibi olur. Bu hastal�kla birlikte ya�ayaca��n� ama hi�bir zaman k�t� bir hastal��a �evirmeyece�ini ��renirse, bu bile bir anlamda rahatlamaya sebep olur. Hastal�k zaten hep ayn� �iddette seyretmez.
Hayat�n baz� d�nemlerinde daha �ok �ikayetleri olur; kab�z olurken, g�n�n birinde daha normal hale gelmi� olabilir. Onun i�in k�k�nden bitmese bile, zaman zaman �iddetinin azalabilece�i hastaya anlat�l�p, hasta rahatlat�l�rsa, kontrol� m�mk�n bir hastal�kt�r.
Tedavi yollar� nedir?
Spastik kolon hastal��� olan bir�ok kimse doktora ba�vurmakta gecikiyor. Hastalar�n yakla��k y�zde 70’i semptomlar� i�in tedavi alm�yor. Spastik kolonun kesin bir tedavisi yoksa da �ikayetleri kontrol edecek en uygun ila� tedavisini (ki�inin �ikayetine g�re kullan�lacak ila�lar de�i�ir), diyet de�i�ikliklerini ve stresle ba� etmenin yollar� �neriliyor. Relaksasyon anlam�nda yap�lan egzersizler ve fizik aktiviteler de ciddi rahatlama sa�l�yor. Fiziksel aktivite hem gaz� azalt�yor, hem de ruhsal anlamda ki�iyi dinlendiriyor. Yoga gibi b�nyeyi dinlendirip, rahatlatan egzersizler de relaksasyon sa�l�yor; o anlamda faydas� var.
Medical Park Bah�elievler Hastanesi
0212 444 44 84
2.11.2010 - 2909
|