|
Hekim, kendi vicdanına ve hastanın yararına hareket ederken, aynı zamanda hastanın özerkliğini ve haklarını da garanti etmelidir
Dünya Tabipler Birliği; bu düşüncesinden hareketle, 1981’de ilk kez Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi’ni yayımladı.
Bu metinde “Hasta, kendisiyle ilgili tüm tıbbi ve kişisel bilgilerin gizliliğine gereken saygıyı göstermesini hekiminden bekleme hakkına sahiptir” cümleleriyle karşımıza çıkan gizlilik hakkı; 1995 tarihli Bali Hasta Hakları Bildirgesi’nde daha da genişletildi.
Bildirge, “Gizli bilgiler sadece hastanın açık izni veya mahkemenin kesin isteği üzerine açıklanabilir” düzenlemesiyle bu hakkın korunmasındaki kararlığını da gözler önüne seriyor. Avrupa hasta haklarının geliştirilmesi bildirgesi olarak karşımıza çıkan 1994 tarihli Amsterdam Bildirgesi de aynı yaklaşımın devamı/yansıması niteliğinde.
Bildirgede; “Sağlık kurumlarına başvuran hastalar, kurumların özel hayatlarının korunmasını sağlayan fiziksel özelliklere sahip olmasını bekleme hakkına sahiptirler” düzenlemesiyse, hasta mahremiyetinin belki de en hassas noktasını oluşturuyor. Nitekim İstanbul Tabip Odası başvuruları arasında yapılan bir çalışmaya göre; hastaların “mahremiyet” konusunda en büyük yakınmalarını, sağlık kuruluşlarının fiziksel koşulları oluşturuyor.
Gizlilik ve mahremiyet haklarındaki iç içelik, ülkemiz sağlık mevzuatı açısından da farklı değil. 1998’de yürürlüğe giren Hasta Hakları Yönetmeliği bu hakkı düzenliyor. Doktorun sır saklama yükümlülüğü “Hekim, hastasından mesleğini uygularken öğrendiği sırları açıklayamaz. Hastanın ölmesi ya da o hekimle ilişkisinin sona ermesi, hekimin bu yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. Hastanın onam vermesi ya da sırrın saklanmasının hasta ya da öteki insanların yaşamını tehlikeye sokması durumunda, hastanın kişilik haklarının zedelenmemesi koşuluyla, hekim bu sırrı saklamakla yükümlü değildir.
Yasal zorunluluk durumlarında hekimin rapor düzenlemesi de, meslek sırrının açıklanması anlamına gelmez. Hekim, tanık ya da bilirkişi olarak mahkemeye çağrıldığında olayın meslek sırrı olduğunu ileri sürerek bu görevlerinden çekilebilir” (TTB - Türk Tabipleri Birliği).
Mahremiyetim Güvencede mi?
• Hastanın, sağlık durumuyla ilgili tıbbi değerlendirmeler gizlilik içinde yürütülmeli.
• Muayene, teşhis, tedavi ve hastayla doğrudan teması gerektiren diğer işlemler makul bir gizlilik ortamında gerçekleştirilmeli.
• Tıbben sakınca olmayan hallerde hastanın yanında bir yakınının bulunmasına izin verilmeli.
• Tedavisiyle doğrudan ilgili olmayan kimseler, tıbbi müdahale sırasında bulunmamalı.
• Hastalığın mahiyeti gerektirmedikçe hastanın şahsi ve ailevi hayatına müdahale edilmemeli.
• Sağlık harcamalarının kaynağı gizli tutulmalı. “Hasta Hakları Yönetmeliği”, kanunen herkes için yukarıdaki hakları düzenlemiştir.
Herkese Sağlık Dergisi
30.8.2010 - 2031
|