|
Geçtiğimiz yıl sonunda yapılan uluslararası bir toplantıda açıklanan bilimsel çalışma sonuçları, meme kanseri tedavisinde heyecan verici gelişmelerin olduğunu gösterdi.Aralık 2009’da dünyanın en önemli meme kanseri konferanslarından biri olan “San Antonio Meme Kanseri Konferansı”nın 32. yıllık toplantısı ABD’de San Antonio’da yapıldı.
Bu toplantıda sonuçları açıklanan önemli çalışmalar, 16 Ocak 2010’da İstanbul’da yapılan “Emerging Trends in Breast Cancer” toplantısında Türkiye’nin önde gelen onkologları tarafından özetlendi. “Emerging Trends in Breast Cancer” toplantıları, merkezi ABD’de olan ve kısaca PER olarak bilinen uluslararası tıbbi eğitimler düzenleyen bir firmanın aktivitesi aslında.
Ülkemizin çok iyi bilinen onkologlarından Amerikan Hastanesi Onkoloji Bölüm Başkanı, Cerrahpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi, Onkoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve “Herkese Sağlık” dergisi danışma kurulu üyesi Prof. Dr. Nil Molinas Mandel ve Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Onkoloji Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Başak Oyan Uluç, söz konusu toplantıyı ülkemizde her yıl düzenlemekteler.
Aynı zamanda bu toplantıya başkanlık eden Prof. Dr. Nil Molinas Mandel ve Doç. Dr. Başak Oyan Uluç, son toplantıda sunulan, meme kanserindeki yeni ve önemli gelişmeleri “Herkese Sağlık” dergisi okurları için özetlediler. Kemik erimesi (Osteoporoz) ilaçları meme kanserinden koruyor Son yıllarda yapılan çalışmalar kemik erimesinin önlenmesi ve tedavisinde, ayrıca tümörün kemiğe yayılımı (kemik metastazı) olan kanserli hastalarda kemik kırıklarının önlenmesinde kullanılan ve bifosfonat adı verilen ilaçların ek etkileri de olabileceğini gösteriyordu.
Bu ilaçlar meme kanseri hastalarında, kemoterapi veya hormonal tedavilere ek olarak verildiğinde tümörün küçülmesi üzerine olumlu etkileri olduğu ve nükslerin azaldığı Asaptanmıştı.
San Antonio’da sunulan ve İstanbul’daki toplantıda özetlenen iki çalışma, kanser tanısı olmayan ve osteoporoz için bifosfonat kullanan menopoza girmiş kadınlarda meme kanseri riskinin yaklaşık yüzde 30 azaldığını gösterdi. Böylece bifosfonatların kemik erimesinin tedavisi ve önlenmesi dışında yeni bir etkisi de ortaya çıkmış oldu. Elbette bu ilaçların, günlük pratikte bu amaçla kullanıma girmesi için ek çalışmalar gerekiyor ve günümüzde bu ilaçların meme kanseri riskini azaltmak için kullanımı henüz mümkün değil.
Hayat stili, meme kanseri hastalarında kanser nüksünü etkileyebiliyor Çok sayıda çalışma; diyet, obezite, alkol kullanımı, sigara gibi değiştirilebilir faktörlerin meme kanseri riskini artırdığını göstermişti. Fakat bu faktörlerin meme kanseri tanısı almış hastalar üzerine etkisiyle ilgili çalışmalar az sayıdaydı. San Antonio’da sunulan ve İstanbul’daki toplantıda özetlenen iki çalışma, meme kanseri tanısı sonrası alkol kullanımı ve obezitenin, hastalığın nüksü ve meme kanserinden ölüm üzerine etkisini araştırıyordu.
Kwan ve arkadaşları, haftada 3-4 kadehten fazla alkol tüketiminin meme kanseri nüksünü ve ölüm riskini artırdığını gösterdi. Bu etki, özellikle menopoza girmiş ve obez kadınlarda belirgin bulundu. Alkol kullanımı dışında obezitenin de meme kanseri tanısı sonrası, hastalığın tekrarı ve meme kanserine bağlı ölümleri artırdığı gösterildi. Tüm bunlar hayat stilinde yapılacak değişikliklerin tedavi kadar önemli olduğunu göstermek açısından dikkate değerdi.
Meme kanseri tedavi seçimini tümörde yapılan genetik analizler belirliyor Erken evre meme kanserinde kemoterapiden fayda görecek hastaların belirlenmesi günümüze kadar tümörün boyutu, koltukaltı lenf düğümlerine atlayıp atlamadığı, hormon tedavisine cevaplılığı gibi özelliklere bakılarak yapılıyordu. Fakat son yıllarda bu özellikler dışında, tümörün genetik analizinin kemoterapiden yarar görecek hastaların seçilmesinde rolü olabileceği gösterildi. Bu yöntemle hormon tedavisinin yeterli olduğu grubun saptanması, bu grubun gereksiz yere kemoterapi almasının önlenebileceği görüldü.
Tümörün damarlanmasını önleyen ilaçlar kemoterapiyle sağlanan cevabı ve süresini artırıyor Kanser hücreleri 1-2 mm’den fazla büyümek için yeni kan damarlarına ihtiyaç duymaktadır. Bu damarların oluşumunun engellenmesinin tümörü küçülttüğü ve kanserin ilerlemesini durdurduğu bugüne kadar kolon kanseri, akciğer kanseri gibi hastalıklarda gösterilmişti. Bu konferansta metastatik meme kanseri hastalarında tümör damarlanmasını durduran “Bevacizumab”ın kemoterapiye eklenmesinin kemoterapi etkisini artırdığı ve tümörde küçülmeye yol açtığını gösteren çalışmalar sunuldu. Hedefe yönelik ajanların kullanımı Son yıllarda meme kanseri tedavisinde gelinen noktadan daha ileriye gitmek için yeni kemoterapiler geliştirmenin ek katkısının az olacağı anlaşılmıştır.
Artık meme kanseri tedavisinde atılması gereken adımın, kanserin oluşum ve gelişimine özgü molekül ve yolların hedeflenmesi olduğunu biliyoruz. Bunlara, genel olarak hedefe yönelik ajanlar diyoruz. Bu toplantıda da çok sayıda hedefe yönelik ajanın kemoterapiye ek olarak veya tek başına kullanımıyla ilgili çalışmalar sunuldu. Kanser kök hücresi hedeflenebilir mi? Meme kanserinde tedaviden yıllar sonra bile nükslerin görülmesi, kanser kök hücrelerinin kemoterapilere dirençli olması ve bir süre sessiz kaldıktan sonra çoğalarak tekrar kanserin ortaya çıkmasına yol açmalarına bağlanıyordu.
Bu toplantıda kanser kök hücrelerini hedefleyen ajanların etkili olduğu görüldü. Henüz bu ajanların günlük pratikte kullanımı için erken olsa da, gelecekte kemoterapilerin, kök hücre hedefleyen ajanlarla birlikte kullanımı, kanser tedavisinde çığır açacak gibi görünüyor.
Meme kanserinin artık tek bir hastalık olmadığı, genetik ve moleküler analizlerde anlaşılmıştır. Bu sebeple tüm meme kanserli hastalara önerilebilecek tedavi tek değildir. Tümörün özelliklerinin tedavi öncesi belirlenmesi ve en uygun kemoterapi-hormonal tedavi-hedefe yönelik tedavinin belirlenmesi, yani “kişiye özgü tedavi” yapılması gerekmektedir.
Herkese Sağlık Dergisi
23.9.2010 - 2301
|