Oyuncak se�imi �ocuklar�n karakter geli�imini etkiliyor!

�ocuk kendini, �evresini hayat� oyun yolu ile tan�r. Oyun oynarken �evresindeki ki�ilerle ileti�im halinde oldu�u i�in zekas�, haf�zas�, kelime bilgisi ve duygular� geli�mektedir. Rastgele al�nm�� oyuncaklar onlar� derinden etkilerken, bilin�li se�ilen oyuncaklar ise etkili mesajlar vermektedir.

�OCU�UN KARAKTER�N� �EK�LLEND�R�YOR MU?

�ocuklar se�tikleri ve oynad�klar� oyuncaklar ile asl�nda ebeveynlerine mesajlar verirler. Oyuncak se�imleri yap�l�rken �ocu�un zeka geli�imini destekleyici, ��retici tercihler yap�lmal�d�r. E�itici oyuncaklar e�lenceli olduklar� kadar �ocuklar�n kendilerini ve �evrelerini tan�malar�na da yard�mc� olmaktad�r. Bu oyuncaklar �ocuklar�n ya�lar�na ve becerilerine uygun olarak se�ildiklerinde �ocuklar�n geli�imleri �zerindeki etkileri de net bir bi�imde g�r�lmektedir.

OYUNCAKLAR �OCUKLARA C�NS�YET SINIFLANDIRMASI YAPIYOR MU?

Oyuncak se�imi yaparken k�z erkek ayr�m� yapmadan �ocuklar�n�z�n her �e�it oyuncaklarla oynamas� ve sevdikleri insanlar�n rollerini bu oyuncaklarla taklit etmesine izin verin.

�zellikle ebeveynler erkek �ocuklar�n k�z �ocuklar�n�n tercih etti�i oyuncaklarla oynamas� konusunda endi�eliler. Di�er taraftan k�z �ocuklar�n erkek �ocuklar�n�n tercih etti�i oyuncaklarla oynamalar� konusunda o kadar endi�eli davranmayabiliyor. Oysa erkek �ocuklar�n k�z �ocuklar�n�n tercih etti�i oyuncaklarla oynamalar�n�n yasaklanmas� problem yaratabilir.

K�z �ocuklar�n�n da erkek �ocuklar�n�n da hayat�nda evcilik oyuncaklar� yer almal�d�r ��nk� �ocuklar�n hayat�nda hem anne hem baba yani hem erkekler hem de kad�nlar vard�r. Bir erkek �ocu�un annesini taklit ederek oyuncak tencerelerle yemek yapmaya �al��mas� kadar do�al bir �ey yoktur. Fakat anne baba olarak �ocu�a, "sen erkek �ocuksun k�z oyuncaklarla oynama" denirse �ocu�un k�zlar�n tercih etti�i oyuncaklara oynamaya olan ilgisi yokken artabilir. Bu nedenle k���k �ocuklar�n her t�rl� oyuncaklarla oynamas�na izin verilmelidir. �zellikle de erkek �ocuklar�n oyuncak tercihlerinde yarg�lay�c� bir yakla��m sergilememek gerekir.

BU C�NS�YET SINIFLANDIRMASININ �OCUKLAR �ZER�NDE OLUMSUZ ETK�S� VAR MI?

K�z �ocuklar�n a��rl�kl� olarak bebeklerle ve ev e�yalar�yla, erkek �ocuklar�n ise arabalar, tamir aletleri ve spor malzemeleriyle oynad�klar� g�r�lmektedir. Burada �ocuklar�n cinsiyetlerine g�re ailelerin davran��lar� ve oyuncak se�imindeki tutumlar� da �ok etki etmektedir.
�ocuklar i�in ya�lara ve cinsiyetlerine uygun oyuncak se�iminde ilk belirleyici aile olmakla birlikte g�z �n�nde bulundurulmas� gereken baz� noktalar bulunmaktad�r.

OYNADI�I OYUNCAKLAR �OCU�UN F�Z�KSEL VE Z�H�NSEL GEL���M�N� NASIL ETK�L�YOR?

Oyuncaklar�n �ocuklar�n duygusal ve fiziksel geli�iminde ciddi fakt�rleri vard�r.
Fiziksel ve motor geli�im �ocuklar�n ula�may�, emeklemeyi, t�rmanmay� ve dengede durmay� ��renmeleriyle geli�ir. �nce motor geli�im ise k���k oyuncaklar�n tutulmas�yla geli�ir. �nce motor geli�imi k���k kaslar�n koordinasyonunu i�ermektedir (eldeki, ayaktaki, bilekteki kaslar vb�) �nce motor becerileri ellerdeki kaslar�n kullan�m�n� ve dikkat i�in de g�z kaslar�n�n kullan�m�n� gerektirir. Aktivite masalar�, y�r�te�ler, bloklar, legolar, atma ve �ekme gerektiren oyuncaklar motor geli�imini destekler. �ocuk ya�am�n�n ilk senesinde hareketlerini daha koordineli hale getirerek basit bir tak�m hareketleri sonucunda neler yapabilece�inin fark�na var�r.

Duygusal geli�ime etki eden oyuncaklar sayesinde �ocuklar arzular�n�, istediklerini ortaya koyarlar ve korkular� ile k�t� deneyimlerinin �stesinden gelebilirler. Oyunla birlikte �ocu�un �evresi �zerindeki etkinli�i ve fark�ndal��� artar. �ocuk oyun oynarken kendisini g�vende hissetti�inde olumlu duygusal geli�imine de katk�s� olmaktad�r. Ayr�ca, �ocu�un oyunlar�na ebeveynleri de dahil oldu�unda bu e�itici oyuncaklar �ocuk ve ebeveyn aras�nda g��l� ba�lar olu�mas�na yard�mc� olurlar. �ocuklar oyun oynarken sahip olma duygular� da geli�mektedir. �nceleri �ocu�unuz bir oyunca�� yaln�zca kendisi i�in isterken oyunla birlikte kendini kontrol etmeyi de ��renecektir. Bu �ekilde �ocu�unuz sosyal kurallar� da oyuncaklar yoluyla ��renmektedir.

HANG� OYUNCAK, HANG� Y�NDE ETK�L� OLUYOR?

�ncelikle se�ilecek oyunca��n �ocu�un ya��na ve geli�im seviyesine uygun olmas� gerekir. Oyuncaklar�n �ocu�un geli�imini olumlu y�nde etkiledi�i ve mutlaka oynamas� gerekti�i d���n�l�r ve bu do�ru bir d���ncedir. Ya�� ve cinsiyeti ne olursa olsun her �ocuk oyunla ve oyuncakla b�y�melidir. Ancak do�ru oyuncak se�imi ciddi bir �nem ta��r. Bu a��dan geli�imini destekleyecek oyuncaklar se�ti�ini zannederek yanl�� se�imlerde bulunan aileler oldu�u da bir ger�ektir. Maalesef bir�ok ebeveyn bu yanl��a d��mektedir.

�rne�in elektronik oyuncaklar bu tip oyuncaklard�r. Genellikle �ocu�un tek ba��na oynamas�na imkan verdi�i i�in hem sosyalle�mesi a��s�ndan s�k�nt�lara yol a�ar hem de �ocu�u k�s�tl� bir mekanda hapseder. Bu t�r oyuncaklarda �ocu�un yarat�c�l���n� geli�tirece�i hi�bir �zellik yoktur.

Sava� oyunlar� ve silahlar da �ocu�un �evresine kar�� sald�rgan bir tutum geli�tirmesine yol a�abilir. Sosyal hayata uyum konusunda sorunlar ya�amas�na neden olabilir. Bir canl�y� yok etmek �zere kurulmu� sava� oyunlar� bir s�re sonra �ocukta bunun normal bir �ey oldu�u duygusunun yerle�mesine kadar varabilen olumsuzluklara sebep olabilir.

�OCU�UN OYNADI�I OYUNCAKLAR ONUN MESLEK SE��M�NE ETK�S� OLUYOR MU?

�ocuklar�n oynad�klar� oyunlar ve se�tikleri oyuncaklar ileride se�ecekleri meslekleri hakk�nda ipu�lar� verdi�i y�n�nde d���nceler vard�r. �rnek olarak; bir m�zik aletiyle oynayan bir �ocu�un duygusal �zellikler ta��d���, bedensel, mant�ksal, matematiksel zeka ile m�zik zekas�n�n daha fazla geli�ti�i, bu nedenle meslek olarak m�zisyenlik, yazarl�k ya da matematik bilimleri alanlar�nda �al��aca�� y�n�nde d���nceler vard�r.

Ayn� �ekilde, k�p bloklar ve oyun hamuruyla oynamaktan ho�lanan bir �ocu�un; g�rsel, mant�ksal, matematiksel ve bedensel zeka geli�imi a��s�ndan ileride se�ece�i meslek dallar� mimarl�k, ressam, heykelt�ra� gibi sanatsal ve �izimsel kabiliyete dayanan i� b�l�mleri olabilir.

Buna g�re; topla oynayan bir �ocuk i�in de bedensel, sosyal-ileti�im ve g�rsel zekas�n�n geli�mi� oldu�unu, hareketle ilgili mesleklerde ba�ar�l� olabilece�ini ve sporun de�i�ik dallar�, organizasyon ya da mimarl�k gibi mesleklere y�nelebilece�inden s�z edilmektedir.

�OCUKLARA OYUNCAK ALIRKEN NELERE D�KKAT ED�LMEL�?

Oyuncak se�iminde en �nemli �ey oyunca��n �ocu�a y�nelik bir oyuncak olmas� gerekti�idir. Ailelerin kendi isteklerine de�il. Bir �ocuk i�in oyunca�a ka� para verildi�i ya da nereden al�nd��� ve markas� hi�bir �ey ifade etmez. �ocuk oyuncakla severek oynamal�d�r. E�er istenirse her �ey oyuncak olabilir, hatta sat�n al�nan di�erlerine g�re daha yararl� bile olabilir. B�t�n gereken biraz yarat�c�l�k ve dikkattir.

�OCUKLARA HANG� YA�TA, HANG� OYUNCAKLAR ALINMALI?

�ocuk 1 ya��na gelene kadarki s�re�te ses ��karan ��ng�raklar, di� ��karma ka��nt�s�n� azaltacak hijyenik plastik ka��y�c�lar tercih edilebilir. Emekleme s�recinde bez oyuncaklar, arabalar ve hayvanlar daha �ok ilgisini �ekecektir, resimlerlerden olu�an hikaye kitaplar� anne ve babalar taraf�ndan anlat�lmas� olduk�a �nemlidir. Y�r�meye ba�lad�ktan sonra kolayl�kla itece�i ve �ekece�i ayn� zamanda ses ��karabilen ( otomobiller, k���k �apl� bebek arabalar�) tercih edilebilir. 2-3 ya� aras�; mini oda tak�mlar�, tamir aletleri, 4-6 ya� aras�; �zellikle bu ya�larda d��ar� oyun oynamak sosyalle�mesi, arkada�l�k edinmeleri i�in ideal ya�lard�r. Ayn� zamanda boyama, karton mukavva gibi zeka geli�imlerini destekleyici faaliyetlerde bulunmas�na olduk�a faydal� olabilir. 6 ya� sonras�; Art�k okul d�nemi ba�lam��t�r ve oyuncak se�imleri oyun alanlar� farkl�l�klar g�sterecektir. A��rl�kl� olarak futbol, basketbol, Tv izlemek, bisiklet binmek ve resimli kitaplar daha �ok ilgisini �ekecektir.

OYUNCAKLARI �OCUKLARIN KEND�LER�N�N SE��M YAPMALARINA MI �Z�N VER�LMEL� YOKSA EBEVEYNLER M� SE��M YAPMALI?

Oyuncak se�imlerinde bilin�sizce sadece sizin be�eninize hitap eden se�imler yapman�z �ocu�unuz taraf�ndan ho� kar��lanmayabilir. Se�imleri yaparken �ocu�unuzun ya��na kullan�m �ekline ve onu geli�tirici �zelliklerine dikkat etmeniz gerekir.

Oyuncak al�rken cinsiyet ayr�m� g�zetmeyin. Okul �ncesi d�nemden sonra oyunlarda ve oyuncaklarla k�zlar�n bebekle erkeklerin arabayla oynamas� gibi cinsiyete g�re farkl�l�klar olmakla birlikte her �ocuk de�i�ik oyuncaklarla oynayarak farkl� deneyimler kazan�r.

EBEVEYNLER GENELL�KLE �OCUKLARINA �OK FAZLA OYUNCAK ALIYOR. �OCUKLARA �OK FAZLA OYUNCAK ALMAK DO�RU MU YOKSA BELL� B�R SAYIDA OYUNCAK ALMAK YETERL� OLUR MU?

Her �ocuk ayn� de�ildir baz� �ocuklar sadece �nemsedikleri birka� oyuncaklar�yla oynarlar ve uzun y�llar bu oyuncaklar�n� saklarlar. Baz� �ocuklar ise oyuncaklar�na daha agresif davran�p k�r�p par�alayarak s�rekli yeni oyuncaklar isteyip, ebeveynlerinin yeni oyuncak almas�na neden olabilir. Bir de yaln�zca �ocu�un kendi ebeveynleri de�il yak�n akraba ve e�, dosta akrabalar� da oyuncak hediye edebilir. �ocu�a �ok fazla oyuncak almak ileride �ocu�unuzun doyumsuz olmas�na ve daha fazlas�n� istemesine neden olabilir. Kendi oyuncaklar�n� be�enmeyen �ocuk arkada�lar�nda g�rd��� oyuncaklara da sahip olmak isteyebilir. Bu nedenle �ocuklar�n�z i�in onlar�n ya� gruplar�na g�re uygun olabilecek ve zihinsel geli�imlerini de olumlu etkileyecek belirli oyuncaklar� alman�z� tavsiye ederiz.

25.8.2016 - 22680