|
Op. Dr. Asl� Alay, "Kronik bir hastal�k olan endometriozis kad�nlarda ya�am kalitesini azaltan, gebeli�e engel olabilen ve �o�unluklu ge� tan� konulan bir jinekolojik patolojidir. Endometriozisi olan kad�nlar y�llarca adet sanc�s� �eken, ili�ki s�ras�nda �iddetli a�r� ya�ayan, kimi zamanda ba��rsak ve �riner sistemle ilgili sorunlar� olan kad�nlard�r. Bu s�k�nt�lar� kronik bir �ekilde ya�ayan, s�rekli a�r� kesici kullanan, her cinsel ili�kiyi �iddetli a�r�larla ge�iren endometriozisli kad�nlarda yorgunluk ve depresyon e�ilimi y�ksektir " diye konu�tu.
Op.Dr. Alay, endometriozisde risk fakt�rlerini ��yle s�ralad�:
"K�z�l sa�, �illi olmak, mavi ve ye�il g�z gibi �zelliklerin endometriozis ile ili�kili oldu�u d���n�lmektedir. Aile �yk�s� ailede endometriozisi olan kad�nlarda risk daha artm�� olmakla beraber endometriozise yol a�an gen bilinmemektedir. �evresel fakt�rler ve genetik fakt�rlerin etkisi ara�t�r�lmaktad�r. V�cut kitle indeksi d���k olan a��r� zay�f kad�nlarda riskin daha y�ksek oldu�u d���n�lmektedir. �evresel nedenler hormonal sistemi bozan kimyasallar ile temas endometriozis s�kl���n� artt�rmaktad�r. Bunlar aras�nda organik ��z�c�ler, formaldehid, tar�m ila�lar� say�labilir. Endometriozis ile ba����kl�k sisteminin �al��mas�n� bozan otoimm�n hastal�klar ve alerjik hastal�klar aras�nda ili�ki oldu�u d���n�lmektedir. Endometriozisli kad�nlarda migren de daha s�kt�r. Kad�n genital sistem anatomisindeki anamoliler endometriozis s�kl���n� artt�rd��� tespit edilmi�tir. �nfertilite yani k�s�rl�k endometriozis i�in �nemli bir risk fakt�r�d�r. Do�um say�s�n�n artmas�, do�um �eklinin normal vajinal do�um olmas� ve emzirme s�resinin uzamas� endometriozis riskini azaltmaktad�r. "
Taze meyve, sebze t�ketiminin i�erdi�i antioksidanlardan dolay� baz� �al��malarda endometriozis olu�umunu azaltt���n�n tespit edildi�ini ifade eden Op. Dr. Alay, "Karn�bahar, lahana, brokoli gibi sebzeler v�cuttaki �strojen oran�n� azaltmakta ve azalan �strojen endometriozis riskini d���r�r. Gebelik ve endometriozis, endometrioma gebelik ve do�um endometriozisi geriletmekte, �ikolata kistlerini k���ltebilmektedir. Endometriozis ve yumurtal�k kanseri d���k oranda bir risk art��� oldu�u d���n�lmektedir. Ancak endometriozis kanser �nc�s� bir hastal�k de�ildir. Bu nedenle endometriozisli kad�nlara rutin jinekolojik tarama programlar� d���nda ek bir tarama y�ntemine gerek yoktur. Endomeriozis ve infertilite; endometriozis pelvisin anatomisini bozmakta �zellikle t�plerde yap���kl�k ve t�kan�kl�k yapabilmekte, yumurta, sperm ve embriyoya zarar vererek k�s�rl�k yapabilmektedir. �zellikle infertilite ile ba�vuran ve adet s�ras�nda ve ili�kide a�r� gibi �ikayetleri olan kad�nlarda endometriozisden ��phelenilir. Ancak endometriozis �n tan�s� alan bu kad�nlara tan� koyma ama�l� cerrahi m�dahale yap�lmas� �nerilmemektedir " diye konu�tu.
"Kanser ��phesi ve kistin patlamas� veya kan ak�m�n�n bozulmas� durumunda cerrahi m�dahale yap�lmas� gerekti�ini anlatan Op. Dr. Asl� Alay, "Alt kar�n bo�lu�unda mesane ile rahim aras�nda veya vajina ile rektum aras�ndaki bo�luklarda, mesanede, ba��rsak duvar�nda endometriozis odaklar�n�n bulunmas�d�r. Bu kad�nlarda kronik bir kar�n a�r�s�, a�r�l� adet g�rme, cinsel ili�kide a�r�, d��k�lama s�ras�nda a�r� gibi �ikayetler mevcuttur. Tan� koymada deneyimli jinekologlar ve radyolaglar taraf�ndan yap�lan ultrasonografinin �nemi b�y�kt�r. Tedavi i�in kullan�lan ila�lar klinikte olduk�a ba�ar�l�d�r. Tedaviye yan�ts�z hastalarda cerrahi tedavi planlanabilir " dedi.
Endometriozis ve belirtilerinin bir�ok klinik sorun birarada g�r�lebilece�ini, adet sanc�s�, kronik olarak s�rekli alt kar�n ve kas�k b�lgesinde a�r�, k�s�rl�k, ili�ki s�ras�nda a�r� ve adet d�zensizli�i, kanl� idrar, kanl� d��k�laman�n say�labilece�ini anlatan Op. Dr. Asl� Alay, �unlar� kaydetti:
"Olduk�a farkl� �ikayetlere neden olan endometriozisde bir�ok kad�n tan� konulamamas� nedeniyle tedavi alamamaktad�r. �lk �ikayetlerin ortaya ��kmas� ile endometriozis tan�s� konulmas� aras�ndaki s�re yakla��k 8-12 y�l� bulabilmektedir. Bu nedenle tan�y� koyabilmek i�in hastay� ayr�nt�l� muayene etmek, �ikayetlerini dinlemek ve �zellikle �ikayetlere eklenen kronik yorgunluk hissini sorgulamak gerekir. Endometriozis benzer klinik bulgular g�steren, ayr�ca her hastal�k ataklar�nda yorgunluk, keyifsizlik, bazen depresyon e�ilimi yaratan irritabl barsak sendromu (hassas ba��rsak hastal���) ve intertisyel sistit ile kar��abilir. Bu kar���kl���n nedeni mesane, ba��rsak ve kad�n genital organlar�n�n yak�nl��� a�r� ta��yan sinirlerin ortak olmas�ndan kaynaklanmaktad�r. Doktora ba�vuru �ikayetleri endometriozisden ��phelenen kad�nlar�n jinekolojik muayenesi adet d�neminde yap�lmas�, klinik bulgular�n daha iyi anla��lmas�na imkan verir. Kronik alt kar�n a�r�s� olan ve yumurtal�k kisti tespit edilen kad�nlarda ise genellikle �ikolata kisti saptan�r. Ancak yap�lan jinekolojik muayene ve ultrasanografinin normal olmas� endometriozis hastal���n� ekarte etmez. Endometriozis hastan�n �ikayetleri, muayene bulgular� ve g�r�nt�leme y�ntemleri ile �n tan� alan kad�nlarda kesin tan� i�in cerrahi y�ntemler ile al�nan biyopsi ile konulabilir. Ancak tan�sal ama�l� yap�lan cerrahi i�lemler hem maliyeti artt�rmas� hemde hastaya getirece�i komplikasyonlardan dolay� her endometriozis d���n�len hastada uygulanmaz. Cerrahi y�ntemler aras�nda en �ok kullan�lan laparoskopi olup, bu y�ntem ayn� zamanda tedavi imkan�da verdi�i i�in �nemlidir. Ancak laparoskopinin hastaya getirece�i yarar d���n�lerek operasyona karar verilmelidir. Laparoskopik operasyonlar bu konuda deneyimli, yeterince e�itim alm�� j inekologlar taraf�ndan yap�lmal�d�r. " - ERZURUM
10.1.2017 - 25153
|