Japonya'da her y�l binlerce demans hastas� kayboluyor, y�zlercesi ise sa� bulunam�yor.
Japonya d�nyadaki en ya�l� n�fusa sahip �lke, ancak �lkedeki ileri teknoloji sayesinde demans hastal���na yakalananlar g�venli bir �ekilde ya�ayabiliyor.
Matsudo'da ya�ayan Bayan Itou gibi olanlar.
�lk kez kayboldu�unda, o�lu s�kl�kla gitti�i yerlerde arad� onu.
Bayan Itou y�r�meyi sevdi�i ve bir ayda y�zlerce kilometre y�r�yebildi�i i�in bu kolay bir i� de�ildi.
O sefer eve d�nd�, ama bu tarihten sonra, demans hastal��� da ilerledik�e, 4 kez daha kayboldu.
Nobel �d�ll� bilim insan� Randy Schekman i�in demans hastas� birine bakman�n stresi yabanc� de�il. Schekman'�n e�i, hayat�n� kaybetmeden �nce Parkinson ve demans hastal�klar�na yakalanm��t�.
Japonya'da ya� alman�n gelece�iyle ilgili bir toplant�da bana, "S�rekli n�bet halinde olman�z gerekiyor " diyor.
"E�imin demans hastal��� ilerledik�e, d��ar�ya ��kt���m�zda onu tek ba��na tuvalete g�nderemez olmu�tum. Lavaboya gider, kap�y� kilitler, sonra da a�amazd�. Kad�nlar tuvaletinde kilitli kal�rd�. "
Profes�r Schekman, demans hastal���na yakalanan ki�i say�s�n�n artmas�yla, bu durumun beraberinde getirece�i sonu�lar�n, iklim de�i�ikli�ine benzer bir krize d�n��ece�ini tahmin ediyor. Bunu ise, demans hastalar�na bakanlar�n �zerindeki y�ke ve sevdiklerine bakmak i�in i�ten ayr�lan bu ki�iler nedeniyle olu�an ekonomik kayba dayand�r�yor.
Profes�r Schekman, Parkinson hastal���n�n arkas�ndaki nedenleri ��zebilmek i�in d�nya �ap�ndaki bilim insanlar�ndan olu�an ekiplerle y�r�tece�i 10 y�ll�k bir projeye ba�lamak �zere.
Projenin milyar dolarl�k b�t�esi Google'�n kurucular�ndan Sergey Brin taraf�ndan kar��lanacak.
Demans hastalar�n�n bak�m�na y�nelik yeni ��z�mler

Japonya'da, Bayan Itou gibi ki�iler, haf�za kayb�na ve g�zetim alt�nda olma ihtiyac�na y�nelik yeni pratik ��z�mler uyguluyorlar.
Yerel y�netimler, demans hastalar�na ve onlar�n bak�c�lar�na takabilecekleri kartlar veriyor. Bu kartlarda, ak�ll� telefonlarla okunabilen, barkoda benzer QR kodlar� oluyor.
Barkodlar, son iki kez kayboldu�unda Bayan Itou'nun eve d�nmesine yard�m etti.
Barkod fikrini bulanlardan biri olan Haruo Hidaka, onu yeti�tiren b�y�kannesinin demans hastal���ndan �ektiklerini g�r�nce akl�na bu fikrin geldi�ini s�yl�yor.

Bu fikre o kadar �ok inanm�� ki, ekibi prototipini �rettikten sonra, Japonya'daki 630 �ehir ve kasabaya sat���n� yapmaya bizzat kendi gitmi�.
Fikir ba�ar�ya ula�m�� ve �al��t��� �irket Japon eczac�l�k �irketi Toho Holding taraf�ndan sat�n al�nm��.
Yaln�z �l�mlerle m�cadele
Bu, Japonya'daki temel sorunlardan biri. Matsudo'nun yan� s�ra di�er �ehirlerin de ele almas� gereken bir sorun.
Ya�murlu bir Cuma g�n� ��le vakti… Matsudo'da ya�ayan 10 ki�i, turuncu renkte yelekler giyerek, �ehirde dola�maya ��kmaya haz�rlan�yorlar.
G�n�ll�ler, demans hastal���na ili�kin fark�ndal�k yaratmak i�in �lke �ap�nda d�zenlenen bir program�n binlerce kat�l�mc�s�ndan sadece baz�lar�.

Bug�n, ya� alm�� ki�ilerin bir araya gelerek, ��le yeme�i yiyebilecekleri ve sohbet edebilecekleri bir kafenin reklam bro��r�n� da��tmak i�in kap� kap� gezecekler.
Bro��rleri da��t�rken, ayn� zamanda postayla gelen zarflar�n y���lm�� olmas� gibi o evde sorunlar�n oldu�unu g�steren i�aretleri arayacaklar.
Bu, o evde ya�ayan ki�inin sa�l�k sorunlar� ya�ad���n�, hatta �lm�� bile olabilece�ini g�sterebilir.
Manami Yoshii, "Birini i�aret etmemek gerek, ama yine de b�yle bir durumu hemen belirlemek m�mk�n " diyor.
"Posta kutular�na bro��r koyarak, posta kutular�n�n a��r� dolup dolmad���n� anlayabiliyoruz. B�ylece, evde ya�ayan ki�iye bir �ey olup olmad���n� anlamak da m�mk�n oluyor. "
Kafelerde ba� kurmak
Matsudo'daki bu t�r kafelerden birini i�leten Akiko Saito'ya g�re, QR kodlar�ndaki geli�meler i�e yarasa da ��z�m�n tamam�n� olu�turmuyorlar.

20 ki�i ��le yemeklerinin tad�n� ��kar�rken, "Bu g�nlerde yak�n kom�ular�m�zla olan ili�kilerimiz zay�fl�yor " diyor.
"Sosyal payla��m siteleri gibi �eyler �zerinden ba� kuruyoruz, ancak bir felaket durumunda ya da ba�ka durumlarda, insanlar�n birbirlerine yard�m edebilmeleri i�in birbirleriyle ili�ki kurabilecekleri ortamlar olu�turmak gittik�e �nem kazanacak. "
�o�u �lkede beklenen ya�am s�resi uzad�k�a gelecekteki on y�llarda bunama hastal���ndan muzdarip insanlar�n b�y�k �l�ekte say�s�n�n artmas� bekleniyor.
H�zl� bir �ekilde ya�lanan Japonya'da bulunan ��z�mler, di�er �lkelerde de kopyalan�yor ve daha da yay�lacak gibi g�r�n�yor.
Bu habere, Tamasin Ford ve Erica Symonds da katk� sa�lad�lar. ��erik, Nobel Media AB ve BBC taraf�ndan ortak �retildi.
22.5.2019 - 39559
|