Diyabette Ve Obezitede Son Durum
Diyabet tedavisinde kullan�lan liraglutide tedavi ajan� olarak d�nyada baz� �lkelerde kullan�m ruhsat� ald�. Bu ve benzer GLP-1 benzeri �r�nlerin �zelli�i �eker kontrol� yan�nda kilo verdirici etkisinin de olmas�d�r. Bu �r�n sadece kendi ins�lin salg�s� devam eden hastalar�n kullan�m� i�indir. �lkemizde �u an benzer etkisi olan �r�n Exenatide’d�r (Byetta). Belirli s�n�rland�rmalar dahilinde tip 2 diyabetik hastalarda kullan�lmas� m�mk�nd�r.
Tip 2 diyabet tedavisinde kullan�lan; GLP-1 hormonunun y�k�m�n� azaltarak ins�lin salg�s�n� uyaran yeni �r�nlerden vildagliptin’de (Galvus) T�rkiye’de kullan�m ruhsat� alan ayn� �zelli�e sahip 2. �r�n oldu.
Diyabet tedavisinde 2002 y�l�ndan beri ruhsatl� olarak kullan�lan rosiglitazon etken madde bulunduran �r�nlerin kullan�m� durduruldu. T�rkiye’de ila� ruhsat�n�n ask�ya al�nmas�n�n nedeni Avrupa �la� Ajans�n�n karar�na paralel olarak 23.09.2010 tarihinde uygulaman�n ba�lat�lmas�d�r. Amerikan yiyecek-ila� birli�i (FDA) ise bu �r�n�n kullan�lmas�na belirli s�n�rland�rmalarla izin vermi�tir.
Rosiglitazonu �nemli yararlar� yan�nda bu son noktaya getiren fakt�r yap�lan baz� �al��malarda beklenmeyen ani kardiyak olaylar�n g�r�lmesidir. �zellikle USA’de rosiglitazon ile ilgili kar��la�t�rmal� �al��malar devam etmektedir. Elde edilecek sonu�lar etken maddenin gelece�ini belirleyecektir.
Tip 2 diyabetik hastalarda kanser s�kl���n�n artt���na y�nelik veriler son y�l i�inde zirveye ula�t�. Burada baz� �r�nlerin kanser geli�imini �nledi�ine y�nelik veriler g��lendi. Metformin t�revlerinin tip 2 diyabet tedavisinde kullan�m�n� engelleyici bir durum yoksa mutlaka kullan�lmas� gerekti�i son y�l i�inde olu�turulan tedavi klavuzlar�nda �zellikle vurguland�.
�i�manl�k (Obezite) s�kl��� t�m d�nyada oldu�u gibi �lkemizde de artmaktad�r.
�i�manl���n en �nemli nedeni sa�l�ks�z beslenme, hareketsiz ya�am, artm�� strestir. Son yap�lan bir �al��mada da daha az uyuman�n yeme davran�� de�i�ikli�ine neden olarak obeziteyi artt�rd��� bildirilmektedir.
Yine Obezite tedavisinde kullan�lan tedavi �r�nlerinden sibutramine kardiyovask�ler problemi olanlarda artm�� risk olu�turmas� nedeniyle Avrupa birli�i �lkelerinde ruhsat� ask�ya al�nm��t�r.
�n�m�zdeki y�l Avrupa Obezite Kongresinin may�s ay� sonunda �stanbul’da yap�laca��n� hat�rlatmakta da yarar var.
Erkek Menopozu
Erkeklerde eri�kin d�nemde testosteron (erkeklik hormonu) eksikli�i geli�ebilmektedir. �la�lar�n re�etesiz sat�lmad��� USA’de bu etken maddeyi bulunduran ila�lar�n re�eteleme say�s� % 50 artm��t�r. Bu ila�lar�n kullan�lmas�na ancak hekim de�erlendirilmesi ile karar verilmelidir. Yanl�� kullan�mlar kalp ve damar hastal�klar�, ve baz� kanser tiplerinin art���na neden olabilir.
Kolesterol Y�ksekli�i
Kolesterol y�ksekli�i kalp ve damar sa�l���n� riske atan �nemli problemlerdendir. Kolesterol d���r�lmesinde ilk yakla��m beslenmenin sa�l�kl� hale getirilmesidir. Son y�lda a��klanan baz� �al��ma sonu�lar� kolesterol y�ksekli�inin osteoporoz riskini artt�rd��� �eklindedir.
Di�er taraftan kolesterol d���r�c� ajanlardan olan statinlerin toplumsal �al��malarda azda olsa diyabet riskini artt�rd��� �eklindedir. Yarar-zarar dengesi g�zetildi�inde kullan�lmas� gereken hastalarda statin t�revlerinin tedavi klavuzlar�na uygun olarak mutlaka kullan�lmas� gerekti�idir.
Osteoporoz
�lkemizde sosyal g�venlik kurumu (SGK) osteoporoz tedavi ajanlar�n�n geri �deme ko�ullar�nda �nemli s�n�rland�rmalar getirdi. S�n�rland�rmadaki esas 65 ya� alt� ki�ilerdi. Burada kemik yo�unlu�u �l��mlerinde tan�mlanan de�er 0.5 puan d���r�ld�.
Bunun yan�nda �lkemizde damardan osteoporoz tedavisinde y�ll�k aralarla kullan�labilecek bir �r�n kullan�m ruhsat� ald�. T�m bunlar�n yan�nda toplum sa�l��� sorunlar�ndan biri olan D vitamini eksikli�i ve olu�turdu�u problemler(kemik ve kas a�r�s�) halk�m�z ve hekimlerimiz taraf�ndan g�z ard� edilmektedir. Beslenme al��kanl�klar�m�z, giyim tarz�m�z, g�ne� koruyucu kremler ve g�ne� �����ndan yeterince yararlan�lmamas�n�n burada etken oldu�u unutulmamal�d�r.
T�m bu veriler �unu g�stermektedir; �la� kullan�mlar� s�ras�nda geli�en yan etkiler ve beklenmeyen olaylar son y�llarda daha �ok �nem kazanm��t�r. Hastalar�m�z�n ila� kullan�mlar�nda kendi g�venlikleri a��s�ndan hekim d��� bilgi kaynaklar�na ba�vurmamalar�, beklenmeyen yan etkiler g�r�ld���nde de mutlaka hekimini bildirmeleri gerekti�idir.
Hekimlerimizin de tedavi planlarken zarar vermemenin ilk ama� oldu�unu, verilmi� tedaviler sonras� yan etkiler veya beklenmeyen etkiler g�r�l�rse de ulusal sa�l�k kay�tlar�na bildiriminin sa�lanmas�n�n hasta g�venli�i a��s�ndan �nemli oldu�u unutulmamal�d�r.
Prof. Dr. Mustafa Kemal Balc�
Akdeniz �niversitesi T�p Fak�ltesi Endokrinoloji Ve Metabolizma Hastal�klar�
�� Hastal�klar� Anabilim Dal�
11.10.2010 - 2496
|