|
Saç dökülmesi yaşayan insanlar en iyi ihtimalle; uygunsuz, alakasız mucize tedavilere ya da onların ihtiyaçlarına karşılık vermeyecek olan tedavi yöntemlerine paralarını harcarlar. En kötü ihtimalle ise de; bazı insanlar kendi sağlıklarını riske edecek şekilde kendi kafalarına göre güçlü ilaçlar kullanırlar. Saç dökülmesine maruz kalanların internet üzerinden ucuz ilaçlar satın alarak para tasarrufu yapmaları beni kesinlikle ilgilendirmez; fakat yine de bu insanların ilaç almadan önce doktorlarıyla alacakları ilacın kendi özel ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamayacağını mutlaka konuşmaları gerektiğini düşünüyorum.
Zamanından önce meydana gelen saç dökülmesinin ortak nedenlerini sıralamadan önce azıcık saç dökülmesinin gayet normal olduğunu kabul etmeliyiz. Saç, kafatası derisindeki küçük organların foliküllerinden uzar. Bir saç teli uzarken aşağıdaki tekrarlanan çemberi izler:
Uzun Büyüme Periyodu (Anagen Basamağı):
Bu bölüm yılda ortalama 15 cm'lik büyüme ile genelde iki ila yedi yıl kadar sürer.
Kısa Geçiş Periyodu (Catagen Basamağı):
Bu geçiş periyodu iki ila dört hafta kadardır. Bu sürede saç teli diğerlerinden ayrılarak foliküle zıt yönde hareket eder.
Dinlenme Periyodu (Telogen Basamağı):
Bu bölüm saçın kendisini ayırıp düşmeden önceki duruma getirmesini sağlayan bölümdür ve yaklaşık üç ay kadar sürer.
Bu noktada yeni saçlar normal saç büyüme çemberini tamamlayarak büyümeye başlamaktadır. Ne yazık ki, birçok faktör doğal saç büyüme sürecine etki ederek, saçın incelmesine ya da zamanından önce meydana gelen kelliğe neden olmaktadır.
Androgenetic alopecia saç dökülmesine neden olan etmenlerin en başında gelmektedir. Kısaca kadınlarda ve erkeklerde meydana gelen saç dökülme probleminin nedeni %95 oranında budur diyebiliriz. Bu genelde yaşlanmayla beraber görülür ve zaman geçtikçe de beklenen şekilde ilerleme gösterir. Her folikül genetik olarak belirlenen, programlanan belli bir büyüme çemberini izler; fakat bazıları diğerlerine göre daha kısa süre aktif olur. Bunların sonucunda kalıtsal kelliğin aslında hepimize o kadar da uzak olmayan bir kavram olduğu ortaya çıkar.
Bu tür bir kelliğin meydana gelmesi için, şu faktörlerin mutlaka var olmaları gerekmektedir:
- Kalıtımsal saç dökülmesi,
- Erkeklik hormonları,
- Yaşlanma; başka bir deyişle ilk iki faktörün etkilerini göstermeleri için gerekli olan zaman.
Bütün erkeklerde ve kadınlarda testosteron ve DHT gibi erkeklik hormonları salgılanır. Bu iki hormon, her iki cinste de yararlı bir rol oynar; fakat tabii ki de her iki cinste de birbirinden bayağı farklı yoğunlukta bulunur. Erkeklerde fazla miktarda androjenin bulunması, saç dökülmesinin kadınlara nazaran erkeklerde neden daha çok görüldüğünü açıklamaktadır.
Bu Hormonlar Saç Büyüme Çemberini Nasıl Etkiler
- 5-alpha-reductase enzimi saç folikül hücrelerinin bazılarında ve saç köklerinin altında bulunan yağ bezlerinde gereğinden fazla miktarda var.
- 5-alpha-reductase enzimi testosteronu DHT' ye dönüştürür.
- DHT uç bölümlerdeki saçları minimize eder.
- Bu durum ise, kafa derisinde kısa, tüy kadar ince ve yumuşak saçların oluşmasına yol açar.
- Böylelikle büyüme süreci de saçların tamamen dökülmesine kadar gitgide kısalır.
Alopecia areata bağışıklık sistemini bozarak kafadaki foliküllerin saç üretmelerini durdurmaktadır. Bazen bu durum kafadaki bütün saçların dökülmesine veya vücut kıllarında eksikliklerin, boşlukların meydana gelmesine kadar ilerlemektedir.
Çoğu durumda saç, kendisini yenileyebilmektedir; fakat bu süreç fazlasıyla streslidir. Üstelikte bu durumu yaşayan kişi, bu stresin saçından kaynaklandığını anlamakta zorlanmaktadır. Eğer bu tür bir saç kaybından bir şikâyetiniz varsa, sizin fiziksel gelişiminizi takip eden ve sorununuzun nedenini anlayabilmek için size kan testi yapan doktorunuza başvurarak ondan tavsiye isteyin.
Telogen effluvium, aylar süren periyot sonucunda saçların incelmesi ya da dökülmesi olarak bilinir ve çoğunlukla yeni travma geçiren insanlarda görülür. Bunun ortak oluşum nedenleri ise;
- Doğuştan ırsi olabilir,
- Ciddi bir ameliyat sonrasında meydana gelebilir,
- Birçok hastalıktan sonra,
- Fiziksel stres ve kemoterapiden sonra görülebilirler.
İyi haber ise, telogen effluviumla beraber meydana gelen anormal gelişim davranışları ise geçici ve geriye dönüşlüdür.
Bunlardan başka saç dökülmesine neden olan fakat çok fazla görülmeyen ama yine de tedavi yöntemi belirlenmeden önce bilinmesi gereken nedenler de vardır. Traction alopecia ise genelde saçın çok çekilmesinden ve saça çok fazla özel şekil verilmesinden kaynaklı bir etmendir. İncelmiş, kırık saçlar; saça fazla stil vermekten, boya tarzı kimyasal maddeleri fazlaca kullanmaktan ya da güneşte fazla kalmaktan meydana gelmektedir. Son olarak bazı hastalıklar ya da beslenme bozuklukları yan etki olarak saç dökülmesini de beraberinde getirmektedirler.
Umarım ki bu makale saç dökülmesinin nedenlerinin her zaman kolayca ve açık bir şekilde belirlenmesinin kolay bir şey olmadığını yeterinde iyi açıklayabilmiştir. İlk başta siz ya da doktorunuz görülen saç dökülmesinin nedenini tam olarak anladıktan sonra saçlarınızı eski haline, tarzına döndürmek için çalışmalara başlayabilirsiniz. İyi habere gelince de, çoğu saç dökülmelerinin tedavileri başarılı sonuçlar vermektedir.
14.5.2008 - 665
|