|
Yanlış 1: Guatr Herkeste Olur, Bir Hastalık Sayılmaz, İlaca Gerek Yoktur
Tiroid bezi her bireyde bulunan iki lobdan oluşan, bir salgı bezidir. Guatr ise tiroid bezinin büyümesidir. Guatr herkeste olmaz, tiroid bezi (Eğer doğumsal bir eksikliği söz konusu değilse ) herkeste olur. En sık guatr nedeni iyot eksikliğidir. İyot, tiroit bezinde hormonların yapısına katılır ve eksikliğinde tiroid bezi büyüme eğilimine girer. İlerleyen dönemlerde hormon yapımları azalarak "Hipotiroidi "(Tiroid hormonlarının azalması) ve "Nodül " oluşumu ortaya çıkabilir. Hormon eksikliği durumlarında, büyüyen bezi ve nodüllerin sayısını, boyutlarını küçültmek için ilaç kullanılabilinir.
Yanlış 2: Guatr Sadece Ameliyatla Temizlenir, Bez Tamamen Çıkartılır
Bez büyürken normal, az veya fazla çalışabilir. Guatr tedavisinin tek seçeneği ameliyat değildir; özellikle hipertiroidi durumlarında ameliyat yapılmaz, öncelikle ilaç başlanır veya Radyoaktif iyot tedavisi verilir. Tiroidektomi (tiroid bezinin çıkarılması) genelde "Subtotal " denilen şekliyle yapılır. Bez tamamen çıkarılmaz bir kısmı bırakılır ama bırakılan kısmın fonksiyonları yetmediğinden mutlaka ilaç tedavisi başlanmalıdır. Ameliyat sonrası doktorunuzun belirttiği sürelerle mutlaka tiroid testlerinin kontrolünün yapılması ve ilaçların ömür boyu kullanılması gereklidir.
Yanlış 3: Hashimato Tiroiditi En Sık Görülen Tiroid Hastalığıdır
Bu rahatsızlık son günlerde çevrenizde oldukça fazla duyduğunuz bir hastalık olsa da, aslında en sık görülen tiroid hastalığı tiroid içinde saptanan nodüllerdir. % 50 kadar sıklıkta bulunurlar. Bundan sonraki sırayı, iyot eksikliyle tiroid bezinin büyümesi olan "Guatr " alır. Hashimato tiroiditi her 1000 kadından 4' ünde, her 1000 erkekten 1' inde görülür. Altta yatan neden tam olarak anlaşılamasa da tiroid bezine karşı gelişen, vücudun kendi yaptığı savunma sonucunda olduğu düşünülmektedir. İleri yaşlarda sıklığı artar, genetik bir geçiş izleyebilir. Halsizlik, yorgunluk gibi belirleyici olmayan şikâyetler yapabilir. Tanı tiroid testleri, tiroid ultrasonu ve özel anti-TPO testi ile konulur. Tedavisinde tiroid hormonları kullanılır. Romatizmal hastalıklarla beraber görülebilir.
Yanlış 4: Guatr Sinirlilik Yapar, Antidepresan İyi Gelir
Hipertiroidi kliniğine "Tirotoksikoz " denir. Tirotoksikoz belirtileri; iştah artışı, kilo kaybı, bol terleme, güçsüzlük, ellerde titreme ve terleme, uyku problemleri, çarpıntı, saç dökülmesi, bağırsak hareketlerinde artma ve bazen ishal, sinirlilik, gözlerde ileri doğru fırlama, adet düzensizliği, sıcağa karşı hassasiyet, kemik erimesi, karaciğer testlerinde bozulma, kan şekerinde yükselme şeklinde ortaya çıkabilir. Bu klinikteki hastalar bazen panik atak tanısı ve tedavisi alabilirler. Antidepresan tedavi hastanın şikâyetlerine iyi gelmeyeceği gibi bazı antidepresanlar ve antipsikotik ilaçlar tiroid fonksiyon testlerini bozabilirler.
Yanlış 5: Her Kilolu İnsanda Guatr Bozukluğu Çıkar
Hipotiroidi belirtileri; halsizlik, güçsüzlük, kolay yorulma üşüme, seste kısıklık ve kalınlaşma el, yüz ve bacaklarda, göz etrafında şişlikler, cilt kuruluğu, saçlarda dökülme kas krampları, depresyon, uyku bozukluğu, kabızlık, adet bozukluğu kilo alma veya verememe, hafızanın zayıflaması, kalp hızının yavaşlaması, trigliserit ve kolesterol yüksekliği, karaciğer fonksiyon testleri ve kalp enzimlerinde yükselme, kalp etrafında sıvı toplanması saptanabilir. Kilolu insanlarda tiroid bezinin az çalıştığını söylemek doğru olmaz ama hipotirodisi olan hastalarda sıklıkla obezite veya metabolik sendrom saptanmıştır. Kilo kontrolü ile uğraşıda mutlaka tiroid fonksiyon testleri bakılmalıdır.
Yanlış 6: Uzun Süreli Guatr İlacı Alışkanlık Yapar, Ara Sıra Kesmek Gerekir
Tiroid bezi vücudumuzun motoru gibi çalışır. Belli bir tiroid fonksiyonu yaşam sonuna kadar gereklidir. Eğer tiroid fonksiyon bozukluğunuz varsa ve ilaç kullanıyor iseniz rutin kontrollerle kan testlerinizi yaptırınız ve doktorunuza danışınız. İlaç düzeylerinde değişiklikler yapılabilir ancak vücudun ilaca alışması söz konusu değildir. Doktorunuz bilgisi dâhilinde olmadan lütfen ilaçlarınızı kesmeyiniz. Tiroid ilaçları ikiye ayrılır. Antitiroid ilaçlar Hipertiroidi tedavisinde, tiroid preparatları ise Hipotiroidi tedavisinde kullanılır.
Yanlış 7: Nodüller Elle Muayene İle Anlaşılır
Tiroid nodüllerinin çoğu elle anlaşılmaz, tesadüfen Tiroid ultrasonu ile saptanırlar. Gözle görülen, elle hissedilen, yutma güçlüğü, nefes darlığı veya ağrı gibi klinik belirti yaratan tiroid nodülleri oldukça azdır. Kadınlarda erkeklere oranla 4 kat daha fazladır. Yaşla görülme sıklığı artar. Tiroid fonksiyonlarını genelde etkilemez. % 50 kadarı tek nodül ,% 50'si ise birden fazla olabilir. Nodül saptandıysa karakterini anlamak için ince iğne biyopsisi yapmak gerekir. Diğer tanı yöntemi olan "Tiroid sintigrafisi " nodülün iyot tutulumunu belirler. Eğer nodül iyot tutuyorsa "Aktif veya sıcak nodül ", tutmuyor veya çok az tutuyorsa "Pasif veya soğuk nodül " denir. Nodüllerin %70-80'i soğuk tiptedir ve bunların % 5' inde kanser gelişimi olabilir. Sıcak nodüllerin kanserleşme oranı çok daha azdır. Nodül saptanan bir hastada tiroid fonksiyon testleri, ince iğne aspirasyon biyopsisi, tiroid USG ve tiroid sintigrafisi planlanmalıdır.
Yanlış 8: Zayıflamak İçin Guatr İlacı Geçici Süre Kullanılabilir
Sağlıklı kalmanın en önemli gereksinimlerinden biri doğru kiloda bulunmaktır, ancak kilo kontrolü ve zayıflama artık nerdeyse moda haline gelmiştir. Bunun için piyasada türlü diyet programları, ilaçlar, zayıflatıcı operasyonlar ve destek ürünleri kullanılmaktadır. Yetersiz metabolik hız, obezitenin altında yatan problemlerden biridir. Metabolik hızı hızlandıran preparatların zayıflamada etkili olduğu gerçektir, ancak metabolizma hızını tiroid hormon preparatlarıyla hızlandırmak en büyük yanlışlardan biridir. Kullanılan tiroid hormonları kalp çarpıntısı, tansiyon yükselmesi, sinirlilik, uykusuzluk, kan şekeri yükselmesi, kemik erimesi gibi problemler ortaya çıkarabilir. Zayıflama programlarından önce mutlaka doktorunuzun kontrolünde tiroid hormonlarınızın düzeyini kontrol ettirin ve gerekli ise ilaç kullanın.
Yanlış 9: İnce İğne Biyopsisi Çok Acı Verir
İnce iğne aspirasyon biyopsisi tiroid nodüllerinin karakterini anlamak için yapılan ağrısız çok kolay ve güvenilir bir tanı yöntemidir. Özelikle büyüme eğiliminde olan, boyutları 1cm ve üzerinde, birden fazla sayıda, tiroid sintigrafisinde soğuk nodül olarak tespit edilen, radyasyon almış nodüllere uygulanması gerekir. İİAB (İnce İğne aspirasyon biyopsisi) tanı için kullanılan bir yöntemdir, tedavi içermez olası kanser hücrelerini yaymaz.
Yanlış 10: Dış Guatr Daha Masumdur, İç Guatr Daha Sinsidir ve Tehlikelidir
Halk arasında kullanılan terimlerden olan iç guatr, dışarıdan belli olmayan boyun bölgesine uzama gösteren "Plonjan guatr " dediğimiz bir durumdur. Dış guatr ise dışarıdan belli olan tiroid bezi büyüklüğü için kullanılan bir tanımlamadır. Tiroid bezinin içe veya dışa büyümesinden daha önemlisi içinde nodül olup olmadığı, nodüllerin karakteri, çevre dokularla ilişkisi, tiroid testlerini bozup bozmamasıdır. Dış guatr olup nodüllerde kanser hücreleri gözlenen bir durum olabilir.
Yanlış 11:Daha Önce Guatr Testlerimi Yaptırdım Normal Olduğu Söylendi, Tekrar Baktırmama Gerek Yok
Tiroid bezi bir hormon salgı organıdır. Gün içinde değişen oranlarda salgı yapar. En önemli gereksinimi iyot maddesidir. İyot beslenme ile alınan bir maddedir. Enfeksiyonlar, hava değişimleri, yaşla değişen hormon düzenimiz, ilaçlar, stres, radyasyon, romatizmal hastalıklar tiroid fonksiyonlarını etkiler. Daha önce tiroid hormonlarımıza baktırmamız ilerde bu bozukluğun karşımıza çıkmayacağı anlamına gelmez. Doktorunuz şikâyetleriniz dâhilinde tiroid fonksiyon testlerinizi tekrar isteyebilir. Kaldı ki tiroid testleriniz normal çıksa bile tiroidinizde nodül olabilir.
Yanlış 12: Tiroid Hastalıkları Yaşlıların Hastalığıdır, Çocuklarda Ve Gençlerde Görülmez
Tiroid bezi anne karnında 3. haftada gelişmeye başlar. Anneden geçen hormonlarla gelişmesini sürdürerek boyundaki yerini alır. 11.haftadan sonra kendi salgısını üretir duruma gelir. Tiroid hormonları büyüme hormonu gibi beyin ve vücut gelişimde çok önemlidir. Bazen doğumsal bozukluklarla büyümesinde veya boyundaki yerini almasında problem çıkabilir. İyot eksik bölgede yaşayan annenin yeterli hormon salgısı olmadığından plasenta yoluyla bebeğe veremeyebilir. Çocuklarda önlenebilen zekâ ve gelişme geriliğinin en önemli nedeni tiroid hormon yetersizliğidir. Bu yüzden Sağlık Bakanlığı her yeni doğana topuk kanından TSH düzeyi bakılmasını önermektedir. Genç yetişkinlerde "Tiroidit " denilen, tiroid bezinin iltihaplanması görülebilir.
31.12.2008 - 838
|