G�n�m�zde gen�ler i�in de ciddi bir problem olan unutkanl�k, beyindeki kesin haf�za ve ge�ici haf�za b�l�mlerindeki problemlerden kaynaklan�yor. Alzheimer hastalar�nda uzak ge�mi� rahat�a hat�rlan�rken yak�n ge�mi�i hat�rlamakta zorluklar ya�an�r. Dr. Yavuz, yak�n ge�mi�le ilgili sorun ya�ayanlar�n mutlaka bir n�rologa ba�vurmas� gerekti�inin alt�n� �iziyor.
Haf�zam�z Nas�l �al���yor?
Beyinde haf�zan�n ge�ici olarak kaydedildi�i yerin beyindeki hippokampus b�lgesi oldu�unu belirten Dr. Yavuz, ‘’Kay�tlar �nce hippokampusa al�n�r, burada ki�inin ge�mi� hayat�na, duygusal moduna, k�lt�rel d�zeyine, sosyopsikolojik konumuna g�re s�zge�ten ge�irilerek ya beynin hard diskine kay�tlanarak belle�e dahil edilir ya da �nemsenmeyerek silinir. �rne�in bir defaya mahsus telefonla aranacak bir yeri haf�zada tutmak b�yle bir durumdur.
Muhtemelen bu telefon numaras� birka� saat sonra sonsuza dek silinip gidecektir. Beyinde, bilgisayarlardaki �n bellek (REM) g�revini hippokampus yerine getirirken uzun y�llar merak konusu olan as�l haf�zan�n kaydedildi�i yer, senelerce ara�t�rma konusu olmu�tur’’ �eklinde konu�tu.
Ahlaki De�erler Zedelenebilir
‘’Fonksiyonel MRI, PET, SPECT gibi ileri g�r�nt�leme y�ntemleri beynin ana hard disk b�lgesinin, her iki yar�m k�redeki temporal ve parietal loblar oldu�unu g�stermektedir’’ diyen Dr. Yavuz, frontal lobda ki�inin di�er insanlarla ili�kilerini �ekillendiren sosyal haf�zan�n kay�tland���n� vurguluyor. Bu nedenle Frontotemporal demanslarda ki�inin toplum i�erisindeki etik ve ahlaki de�erlerinin zedelendi�ini s�yleyen Dr. Yavuz b�yle hastalar�n, daha �nce hi� yapmad�klar�, normalde utanacaklar� hareketleri �ekinmeden yapabildiklerini belirtiyor.
Alzheimer’de Yeni Bilgiler 10 Dakikada Unutuluyor!
Hippokampusta �ekillenip ayr��t�r�lan bellek kay�tlar�n�n, kal�c� haf�za olarak depo edilmesine karar verildi�inde temporal ve parietal loblardaki hard disklere at�l�p orada sakland���n� belirten Dr. Yavuz, hippokampustan beyin hard disklerine s�rekli kal�c� haf�za nakli oldu�unu s�yledi.
Dr. Yavuz, gerek alzheimerde gerekse di�er demansiyel sendromlarda ge�ici kay�tlama b�lgesinden, kesin haf�za b�lgesine kay�t ak���n�n durdu�unu, b�ylece yeni bilgilerin depolanmad���n� belirtti. Bilgiler sadece �n bellekte kal�p, hard disklere ge�medi�i i�in haf�zan�n da k�sa s�reli oldu�unu belirten Yavuz, yeni ��renilen bilgilerin 5–10 dk i�erisinde unutuldu�unu s�zlerine ekledi.
Bilgiler, Yeniden Eskiye Do�ru Siliniyor
Demansiyel sendromlarda as�l problem, �n bellekten, kesin belle�e kay�t ak���n�n durmas� ya da kesin belle�in bilinmeyen bir nedenden dolay� bilgiyi depolayamaz hale gelmesidir. Kas n�rofizyolojisinde, sinir uyar�mlar�yla aktive edilmeyen kaslar�n giderek erimeye ve k���lmeye mahkum oldu�unu belirten Dr. Yavuz, ayn� �ekilde i�levselli�i bozulan kesin kay�tlama b�lgesinin de mevcut bellek kay�tlar�n� yeniden eskiye do�ru silmeye ba�lad���n� belirtti.
Ge�mi�i Net Hat�rlamak Sizi Yan�ltmas�n!
�st taraf, yani son bilgiler silinince alttaki haf�zan�n a���a ��kt���n� ve Alzheimer hastalar�n�n ge�mi�i her zamankinden daha iyi hat�rlad���n� vurgulayan Dr. Yavuz ‘’Bu olay bazen hasta yak�nlar�n�n �ok �a��rmas�na ve yan�lmas�na neden olabilir ve hasta sahipleri ge�mi�in �ok iyi hat�rlan�yor olmas�na bakarak, hastan�n unutkanl�k durumlar�n� yanl�� yorumlayabilir’’ dedi. Yak�n haf�zan�n kayb� ve uzak haf�zan�n daha iyi hat�rlan�yor olmas�n�n demansiyel sendromlar�n karakteristik �zelli�i oldu�unu belirten Dr. Yavuz s�zlerini ‘’Yak�n haf�za ile sorunu olan herkesin acilen n�rologa m�racaat etmesi hayati bir konudur’’ �eklinde tamamlad�.
Dr. Mehmet Yavuz, unutkanl��� azaltmak i�in yap�lmas� gerekenleri ��yle s�ralad�;
- Bol sebze ve meyve t�ketin.
- Vaktinizi arkada�lar�n�z ve ailenizle ge�irin.
- Stresten uzakla��n.
- F�nd�k, ceviz, badem, �ekirdekli kuru �z�m, ye�il sebzeler, b���rtlen, yaban mersini, �z�m suyu, elma, kepekli pirin� ve bal�k t�ketimi ile folik asit takviyesini ihmal etmeyin.
- Dinlenmenize dikkat edin ve d�zenli egzersiz yap�n.
- Alkolden uzak durun.
- Ajanda kullan�n, bol bol not al�n.
- Yeni hobiler edinin, m�zikle ilgilenin.
- G�n�ll� �al��malara kat�ln.
N�roloji Uzman�
Dr. Mehmet Yavuz
28.4.2011 - 6779
|