|
Son yıllarda beslenmeyle ilgili gündemdeki önemli konulardan biri de antioksidan kullanımıdır
Basitçe anlatırsak; oksidasyon, paslanma olarak izlediğimiz bir olay ve antioksidanlar da bunu önlüyor. Şüphesiz ki, hücrelerimiz paslanmıyor ama metaller gibi bozuluyorlar.
Hücre içinde oluşan oksidan maddeler (serbest radikaller) hücreye zarar veriyor ve hücrenin temel taşı olan DNA’yı olumsuz etkileyerek kansere kadar giden değişmelere yol açabiliyor. Neyse ki, hücre içinde bu zararı önleyen çeşitli moleküller var ve bunlara antioksidan deniyor. Ancak yaşlılık başta olmak üzere pek çok süreç oksidan-antioksidan dengesini bozarak hücreye zarar verebiliyor ve karşımıza kanser, kalp, felç ve şeker gibi hastalıklar çıkıyor.
Kahve antioksidan özelliği en fazla olan gıda
Bu bilgilerden hareket edilerek son yıllarda antioksidan özelliğine sahip bazı maddelerin dışarıdan alınmasının yararlı olacağı öne sürülmüştü. Bu arada antioksidan özelliği olan çok sayıda madde gösterildi. Bunlar arasında; havuç, üzüm çekirdeği, yeşil çay, selenyum, B6 ve B12 vitaminleri, C vitamini, folik asit, E vitamini ve çinko gibi maddeler vardı. Dikkatli okurlarımız hatırlayacaktır; E vitamini üzerinde gazetelerde çok sayıda yazı çıkmıştı.
Ancak daha sonra insanlar üzerinde yapılan araştırmalar dışarıdan E vitamini yüklemenin yararı olmadığını gösterdi. Aslında antioksidan özelliği önemli olan E vitamini, A vitamini değil; gıdayla alınan polifenoller. Amerikan Kimya Birliği tarafından yapılan bir araştırmada gıdaların polifenol içerikleri araştırıldı. Buna göre içecekler bol miktarda polifenol içeriyor ve bunlar içinde en çok polifenol içeren içecek kahve.
ABD’de gıda maddeleri içinde antioksidan özelliği en çok olan gıda maddesi kahve. Kahve aynı zamanda bu özelliğe sahip klorojenik asit de içeriyor. Decaf (kafeinsiz) kahvelerde de aynı derecede antioksidan mevcut.
Kahve dışında çikolata, çay ve kırmızı şarap antioksidan etkiye sahip
Kahveye süt katılmasının antioksidanların emilimini azaltıcı etkisi olması olası. Kahveyle ilgili yapılan çalışmalarda kahvenin bazı kanserleri önleyici etkisinin gösterilmesinde rol oynayan faktörün bu antioksidan özellik olduğu düşünülmekte.
Buradan şu sonucu çıkartmamak lazım: Kahve için; yaşlanmazsınız, hasta olmazsınız! Yapılan deneylerde, kahve kullanan insanlarda artan polifenollerin kan yağlarına olumlu etki göstererek damar sertliğini (atheroskleroz) geciktirdiği gösterilse de, bu konudaki bilgiler yeterli değil. Bunun nedeni de dışardan alınan polifenollerin normal beslenen bir insanda yararının olup olmayacağının ve yine ağızdan alınan polifenollerin vücutta kullanılabilir olup olmadığının tam bilinmiyor olması.
Yine de günde bir-iki fincan kahveye hayır demeyin
Polifenol: Genellikle bitkilerde bulunan faydalı bir bileşik. Cilt kanserinin temel sorumlusu güneş ışınları ve beyaz ırk da bundan en çok etkilenen grup. Bir çalışmada kahvede bulunan kafeinin beyaz ırkta cilt kanseri riskini azalttığı görülmüş. Bunun üzerine laboratuvarda yapılan deneylerde; kafeinin ultraviyoleye maruz kalan insan cilt hücrelerinden hasarlananların ortadan kaldırılmasına yardımcı olduğu gösterildi. Böylece, bu hücrelerin kanserleşmesinin önüne geçiliyor.
Kaynak: Journal of Investigative Dermatology, Şubat 2009
Herkese Sağlık Dergisi
31.8.2010 - 2044
|