|
Hera Kad�n Sa�l��� Merkezi
Jinekolog Operat�r Dr. S�leyman Eserda�
T�bbi terminolojide kad�nlarda adet yerine regl, mens, menses, siklus, periyod gibi terimler kullan�l�r. Halk aras�nda ise adetler ay hali, renkli olmak gibi terimlerle an�lmaktad�r.
Adetlerin her ay gecikerek daha seyrekle�mesi durumuna ise "oligomenore " ad� verilir. Normal bir kad�nda bir adet d�nemi 21 ile 35 g�nler aras�d�r. Yani adetlerin 35 g�nden daha uzun s�rede g�r�lmesi (oligomenore) normal olarak kabul edilmez.
Normal adet g�ren bir kad�nda adet kanamas�n�n gecikmesi durumunda ilk �nce gebelik olas�l��� akla gelmelidir. Adeti gecikmi� olan kad�n�n hamile olmad��� ispatland�ktan sonra adet gecikmesine neden olabilecek di�er fakt�rler ara�t�r�l�r.
Gebelik harici adet gecikmesinin pek �ok organik nedeni olabilir. Bunlar;
- Hormonal fakt�rler, (hiperprolaktinemi, tiroid hastal�klar�)
- �reme organlar� ile ilgili problemler,
- A��r stres, (i� veya s�nav, okul stresi gibi)
- Anoreksi nevroza (yemek yememe bozuklu�u),
- A��r egzersizler, (bale, atletizm, a��r sporlar)
- Beyin t�m�rleri,
- K�rtaj sonras� rahim i�i yap���kl�klar (Asherman sendromu)
- Polikistik Over Sendromu (PCOS),
- A��r� zay�fl�k,
- Dengesiz beslenme adet gecikmesine neden olabilir.
Adet kanamas�, v�cutta bulunan i�levleri birbirinden farkl� hormon salg�layan bir �ok salg� bezinin uyum i�inde �al��mas� sonucunda olur. Bu salg� bezlerindeki herhangi bir d�zensizlik kendisini adet gecikmesi ile g�sterebilir.
Tiroid bezinin fazla veya az �al��mas� (hipertroidi/hipotroidi) durumunda veya prolaktin hormonu y�ksekli�ine (hiperprolaktinemi) neden olan hipofiz bezi hastal�klar�nda ilk �ikayet yine adet gecikmesi olabilir.
Adet kanamas� olay� rahim i�i zar�n�n d�k�lmesidir. Bunun i�in rahim i�i zar�n�n yeterli kal�nl��a ula�mas� gereklidir. Daha �nceden ge�irilmi� rahim i�i giri�imler ve �zellikle de k�rtaj i�lemi rahim i�i dokuyu zedeleyebilir. B�yle durumlarda da daha sonraki d�nemde adet kanamas� olmayabilir.
A��r fiziksel egzersizler yapan kad�nlarda adet gecikmesi s�kl�kla izlenir. Bu duruma en iyi �rnek sporcular ve balerinlerdir.
Yo�un stres, a��r diyet sonras� belirgin kilo verme veya �evre de�i�iklikleri de hormonal dengesizliklere ve adet gecikmelerine neden olabilir.
Polikistik over sendromunda da ilk adetten bu yana adet gecikmeleri vard�r. Bu hastal�kta adet gecikmelerini takiben olu�an yo�un ve d�zensiz kanamalar vard�r.
Yinelemekte fayda vard�r ki; adet gecikmesi olan normal �reme �a��ndaki bir hastada ilk yap�lmas� gereken �ey "gebelik testi "dir. Gebelik olmad��� tespit edildikten sonra adet gecikmesine neden olan durumla ilgili ayr�nt�l� muayene ve laboratuar tetkiklerine ge�ilir.
Adet gecikmelerinde yap�lan ultrasonlarda rahimin duru� pozisyonu ile adet kanamas�n� sa�layan rahim i� zar�n�n kal�nl��� �l��lerek tespit edilir. Daha sonra laboratuar analizi ile �e�itli salg� bezlerinden salg�lanan hormon d�zeyleri tespit edilir. Herhangi bir hormon bozuklu�u saptanm��sa ona y�nelik tedavi d�zenlenir.
Hormon bozukluklar�ndan biri de hipofizden salg�lanan prolaktin hormonunun y�ksekli�idir. Normalde bu hormon �zellikle emzirme d�neminde salg�lanmaktad�r. Hiperprolaktinemisi olan kad�nlarda adet gecikmesi ve g���slerden s�t gelmesi yak�nmas� vard�r.
Prolaktin hormonu e�er �ok y�ksek ise hipofiz bezi tomografi ve MR gibi y�ntemlerle g�r�nt�lenmeli, hipofizde adenom (iyi huylu bir t�m�r) olup olmad��� ara�t�rmal�d�r.
�o�u durumda adet gecikmesine neden olan bariz bir hastal�k yoktur. B�yle durumlarda da kad�n�n adet g�rmesini sa�layacak ve kendisi i�in gerekli hormon deste�ini sa�layan ila�lar� kullanmas� �nerilmektedir.
27.2.2011 - 5696
|