Asya kaplan sivrisine�i �s�r���nda 3 �l�mc�l hastal�k riski var

Medipol Mega �niversite Hastanesi Organ Nakli B�l�m�nden Prof. Dr. Onur Yaprak, d�nyada her y�l yakla��k 700 milyon insan�n sivrisinek kaynakl� hastal�klara yakaland���n� ve y�z binlercesinin bu hastal�klardan dolay� hayat�n� kaybetti�ine dikkati �ekerek uyar�larda bulundu.

Asya kaplan sivrisineði ýsýrýðýnda 3 ölümcül hastalýk riski var

Prof. Dr. Yaprak, sivrisinek kaynakl� hastal�klar�n yayg�n t�rleri aras�nda s�tma, dang, Bat� Nil vir�s�, chikungunya, sar�humma ve Zika bulundu�unu belirterek, "Yap�lan ara�t�rmalarda T�rkiye'de 7 cinse ait toplam 62'den fazla sivrisinek t�r�n�n oldu�u saptand�. Bu t�rlerin aras�nda ba�l�ca Aedes, Anopheles, Culex tipi bulunur. Aedes aegypti sar�humma sivrisine�i olarak bilinirken Aedes albopictus Asya kaplan sivrisine�i olarak adland�r�l�r. Farkl� sivrisinek t�rleri farkl� ate�li hastal�k etkenlerini ta��r. Aedes cinsine ait 2 sivrisinek t�r� son y�llarda �lkemizde de g�r�lmeye ba�lad�. G�neydo�u Asya'n�n tropikal ve subtropikal b�lgelerine �zg� bir t�r olan Asya Kaplan Sivrisine�i ve Afrika ile G�ney Amerika'ya �zg� bir t�r olan sar�humma sivrisine�i son zamanlarda �lkemizde de pop�lasyonu olduk�a artan t�rlerdir. Bu sivrisineklere ait larvalar �zellikle kullan�l�p at�lm�� araba lastikleri, a�a� oyuntular� ve g�nlerce de�i�tirilmeyen a�z� a��k su saklama kaplar� gibi yapay kaplarda �reme g�sterir" diye konu�tu.

BE� K���DEN B�R� HASTALI�I A�IR GE��R�YOR

Baz� bilim adamlar� taraf�ndan B�y�k �skender'in �l�m nedeni olarak g�sterilen ve sivrisineklerle bula�an Bat� Nil vir�s�n�n son y�llarda artt���n� belirten Prof. Dr. Yaprak, �u bilgileri verdi:

"Bat� Nil vir�s� �zellikle g��men ku�lar�n g�� yollar� �zerinde bulunan �lkelerde s�k g�r�l�yor. Hastal�k mevsimsel �zellik g�sterdi�inden �o�unlukla yaz boyunca ve sonbahar�n ilk d�nemlerinde ortaya ��k�yor. �lkemizin de bu ku�akta yer almas�, �stelik havalar�n hala mevsim normallerinin �zerinde s�cak seyretmesi nedeniyle sivrisineklerin de hastal�k bula�t�rma riski s�r�yor. Yap�lan �al��malar Bat� Nil vir�s� ile enfekte olan ki�ilerin yakla��k y�zde 80'inin hafif ate�le seyrederek iyile�ti�ini g�steriyor. Vir�s� alm�� yakla��k her 5 ki�iden 1'inde ate�le beraber ishal, kusma, eklem a�r�lar�, ba� a�r�s�, v�cut a�r�lar� veya d�k�nt� gibi di�er belirtiler geli�ebilir. �o�u ki�i bu tip Bat� Nil ate�i hastal���ndan tamamen kurtulur ancak yorgunluk ve halsizlik haftalar veya aylarca devam edebilir. Az say�da ki�ide �iddetli belirtiler olabilir. Vir�s bula�m�� ki�ilerin y�zde 1'inden az�nda ensefalit (beyin iltihab�) veya menenjit (beyin ve omurilik zar� iltihab�) gibi ciddi bir n�rolojik hastal�k geli�ir ve n�rolojik tablo meydana gelen hastalar�n y�zde 10'u hayat�n� kaybeder. Hatta baz� bilim adamlar� B�y�k �skender'in de bu hastal�k y�z�nden �ld���n� iddia ediyor."

SARIHUMMA KARAC��ER VE BEYN� VURUYOR

Prof. Dr. Onur Yaprak, sar�humman�n ise bir RNA vir�s� oldu�una dikkati �ekerek, "Hastal��� ta��yan Aedes aegypti t�r� sivrisineklerdir. Vir�s karaci�er, b�brek ve dalak gibi i� organlar� etkiliyor. Karaci�erde hepatite neden olarak ki�ide sar�l�k, p�ht�la�ma fakt�rlerinde �retim eksikli�i, damar i�i p�ht�la�ma, kanama gibi sorunlara yol a�ar ve nihayetinde �ok tablosu geli�ir. Vir�se y�nelik bir a�� olup endemik Afrika b�lgelerine seyahatler s�ras�nda a�� kullan�l�yor. Hastal���n 3 evresi var. Birinci evrede ate�, bulant�, kusma, kas a�r�lar� g�r�l�r. Birka� g�n s�ren ve di�er enfeksiyonlardan ay�rt edilemeyen tablonun ard�ndan �ikayetlerin azald��� ikinci d�nem ba�lar. Ancak hastalar�n y�zde 15'i ilk 3-6 g�n sonra kan zehirlenmesi olarak bilinen, karaci�er iltihab�n�n sar�l���n ve b�brek yetmezli�inin ba�lad��� ���nc� d�neme girer. Bu d�nemde hastalarda ayn� koronavir�ste oldu�u gibi a��r� sitokin f�rt�nas� ile beraber yayg�n damar i�i p�ht�la�ma sorunu geli�ir, cilt, burun ve ba��rsaklar�ndan kanama ba�lar. Neticede hasta �ok ve komaya, kalp, akci�er ve beynin etkilendi�i �oklu organ yetmezli�ine girer. D�nya �ap�nda her y�l yakla��k 30 bin ki�i sar�hummadan hayat�n� kaybediyor" dedi.

KEM�K A�RISI ENFEKS�YON BEL�RT�S�

Dang ate�inin de Aedes cinsi sivrisineklerle bula�t���na de�inen Prof. Dr. Yaprak, �u de�erlendirmede bulundu:

"K�r�lm�� gibi kemik a�r�lar�na neden oldu�u i�in 'k�r�k kemik hummas�' olarak da bilinir. Hastal�k genelde 1 hafta s�rer ve iyile�me ile tamamlan�r ancak her 20 ki�iden 1'i �iddetli dang hummas� tablosuna girer, hatta �l�me sebebiyet verecek kadar genel durumu k�t�le�ebilir. Dang ile enfekte olan her d�rt ki�iden biri hastalan�r. Semptomlar hafif veya �iddetli olabilir. �iddetli dang hummas� birka� saat i�inde hayat� tehdit edebilir ve genellikle hastaneye yatmay� gerektirir. Hafif dang hummas� semptomlar�, ate�, a�r� ve s�z� veya d�k�nt�ye neden olan di�er hastal�klarla kar��t�r�labilir. Sar�humma da oldu�u gibi Dang hummas�nda karaci�er tutulumu g�r�lebilir. D�nyada her y�l tahmini 100 ila 400 milyon ki�i bu enfeksiyondan etkilenir. Her y�l d�nya �ap�nda yakla��k 25 bin ki�i dang hummas�ndan �lmektedir. Bu tip vir�slerden korunmak i�in durgun sular� �slah etmemiz ve sivrisinek kontrol� yapmam�z gerekiyor. Sokak hayvanlar� i�in d��ar�ya b�rak�lan sular�n birka� g�nde bir de�i�tirilmesi gerekmektedir. �la�laman�n zaman�nda yap�lmas�, sivrisineklerin yo�un oldu�u b�lgelerde uzun kollu giysiler giyilmesi ve sinek kovucu sprey gibi koruyucu �nlemlerin al�nmas� korunmada katk� sa�lar. Pencerelere sineklik tak�lmas�, kap� ve pencerelerin a��k b�rak�lmamas� di�er �nlemlerdendir. �la�lama yap�lamayacak tatl� su kaynaklar�nda ise sivrisinek larvas� yiyen bal�klar gibi canl�lardan faydalan�lmas� gerekir."

 

6.9.2021 1 - 56040



�lgili Di�er Yaz�lar
Konya Þehir Hastanesi þifa daðýtýyor
Konya �ehir Hastanesi �ifa da��t�yor
Koronavirüste yeni gelen verilere göre gençler koronavirüse karþý dayanýklý deðil
Koronavir�ste yeni gelen verilere g�re gen�ler koronavir�se kar�� dayan�kl� de�il
Çin
�in'deki yeni vir�s�n belirtileri neler, nas�l ortaya ��kt� ve neden �l�mlere yol a��yor?
Gripten Nasýl Korunuruz?
Gripten Nas�l Korunuruz?
Yüzme Havuzlarý
Y�zme Havuzlar�
Konuyla �lgili Sorular
�lgili Forum Konular�

SA�LIK HABERLER� T�m Haberler Saðlýk Haberleri Rss

FOTO GALER� T�m Foto Galeriler
Diþ Fýrçanýzý Karanlýk Yerde Tutuyorsanýz Dikkat! Tehlike Saçýyor
Di� F�r�an�z� Karanl�k Yerde Tutuyorsan�z Dikkat! Tehlike Sa��yor
Yumurtayý Piþirmeden Önce Yýkamak Ne Kadar Doðru?
Yumurtay� Pi�irmeden �nce Y�kamak Ne Kadar Do�ru?
Kan Lekeli Yumurta Yenir mi?
Kan Lekeli Yumurta Yenir mi?
Lahana Yapraklarýný Göðsünüze Sarýn, Faydasý Ýnanýlmaz
Lahana Yapraklar�n� G��s�n�ze Sar�n, Faydas� �nan�lmaz

SA�LIK V�DEOLARI T�m Videolar
Saðlýk Video Göziçi Ýðne Nedir? Neden Yapýlýr? Ýzmir Kaþkaloðlu Göz Hastanesi
G�zi�i ��ne Nedir? Neden Yap�l�r? �zmir Ka�kalo�lu G�z Hastanesi
Saðlýk Video Yakýný Görememe ve Tedavisi Ýzmir Kaþkaloðlu Göz Hastanesi
Yak�n� G�rememe ve Tedavisi �zmir Ka�kalo�lu G�z Hastanesi
Saðlýk Video Botoks Nedir Kaþkaloðlu Göz Hastanesi
Botoks Nedir Ka�kalo�lu G�z Hastanesi
Saðlýk Video Katarakt Ameliyat Sonrasý Gözlük Ýzmir Kaþkaloðlu Göz Hastanesi
Katarakt Ameliyat Sonras� G�zl�k �zmir Ka�kalo�lu G�z Hastanesi

 

[Hata Bildir]