|
Kad�k�y�ifa Ata�ehir Hastanesi Omurga Merkezi'nde sunulan lokal anestezi ile bel f�t��� ameliyatlar� sayesinde hastalar minimum giri�imlerle, h�zla eski sa�l�klar�na kavu�abiliyor. Kad�k�y�ifa Ata�ehir Hastanesi Omurga Merkezi Direkt�r� Op. Dr. Hikmet Ulu�, bel f�t��� ve yeni ameliyat �ekilleri hakk�nda en �nemli sorular� yan�tlad�!
Omurga hastal�klar�n�n g�r�lme oran� nedir? Hangi ya�, cinsiyet, meslek gruplar�nda daha �ok g�r�l�r?
Bel a�r�lar� t�m toplumlar�n en b�y�k sorunlar�ndan bir tanesidir. T�m insanlar�n %90'�, hayat�n�n bir d�neminde kendisini k�sa s�reli de olsa �al��ma ya�am�ndan al�koyacak bir bel a�r�s�yla mutlaka kar��la��r. T�m bel a�r�l� hastalar�n %3 - 4'�nde giri�im gerektiren bel f�t��� g�r�l�r.
D�zenli egzersiz yapmayanlar, a��r� kilolu olanlar, �al��ma ya�amlar�nda a��r fizik y�k alt�nda �al��anlar, ailevi yatk�nl��� olanlar ana risk gruplar�n� olu�turmaktad�r.
En s�k g�r�lme ya�lar� 40 - 60 ya�lar aras�d�r. 60 ya� sonras�nda daha �ok dejeneratif de�i�iklikler g�r�lmekle birlikte, ileri ya�larda uzak f�t�kla�ma (ekstraforaminal herniasyon) denen, kanal d��� f�t�kla�malar daha s�kt�r. Kanal d���na geli�en bu f�t�kla�malar genellikle bir �st mesafenini sinirini etkileyerek hastalarda dayan�lmaz ve geceleri uyutmayan, istirahate cevap vermeyen bacak a�r�lar�na neden olabilir.
Omurga hastal�klar�n�n en �nemli nedenleri nelerdir? Genetik midir?
Omurga hastal�klar� tan�m olarak geni� bir yelpazeyi kapsar. Omurgada en s�k g�r�len hastal�klardan birisi bel f�t���d�r. Bel f�t���n�n ana nedenleri yukar�da s�ralanm��t�r. Bel f�t��� d���nda omurga hastal�klar�, do�u�tan hastal�klar (skolyoz, kanal kapanma bozukluklar�, omur kaymalar�), t�m�rler ve enfeksiyonlar gibi ana gruplara ayr�labilir. Genetik ge�i�li baz� omurga hastal�klar� da s�zkonusudur (kanal kapanma bozukluklar� gibi).
Hastal�k (Bel f�t���) hangi belirtilerle ortaya ��kar? Ne zaman bir uzmana ba�vurmal�?
Bel f�t�klar�n�n b�y�k b�l�m� dejeneratif de�i�ikliklere ba�l� olarak ortaya ��kar. Dejeneratif de�i�iklikler sonu�ta f�t�kla�maya gitmekle birlikte belirtiler yava� yava� artarak ortaya ��kar. Ba�lang��ta yak�nmalar gelip ge�ici k�nt bel a�r�s� ataklar� bi�imindedir. 1 - 2 g�nle 1 - 2 hafta s�reli bu a�r� ataklar� aral�klarla birka� y�l devam eder. F�t�kla�ma e�er halkalar� t�m�yle y�rtar ve �ekirdek d��ar� ��karsa aniden kal�ada ba�layan ve baca�a yay�lan keskin a�r� bi�iminde bulgular ortaya ��kar. Bu durumda hastalar bel a�r�s�ndan �ok keskin bacak a�r�s� hissederler. Bu durum muhtemelen halka b�l�m�n�n y�rt�l�p bas�n� etkisinden kurtulmas� ve bas�nc�n sadece sinire y�nelmesiyle ortaya ��kar. A�r� f�t�kla�ma taraf�ndaki kal�ada, bald�rda ve hatta ayak ve parmaklarda hissedilebilir.
Sinir bas�s� ayn� zamanda bacakta sinirin yay�l�m alan�nda i�nelenme, kar�ncalanma ve uyu�malara neden olabilir. Duyu bozukluklar�n�n ortaya ��kt��� hastalarda reflekslerde de yava�lama g�r�l�r. Sinir bas�s�n�n sonucu olarak sinirin idare etti�i kaslarda g��s�zl�k ve duyusunu sa�lad��� alanlarda duyu bozukluklar� ortaya ��kar.
Ender olarak da ortaya idrar ve gayta bozukluklar� ��kar. �leri derecede b�y�k f�t�klar spinal kanal i�ini doldurarak mesane ve ba��rsaklar� idare eden sinirlere bas� yapabilirler. Bu bas� nedeniyle belde ba�layan a�r� her iki baca�a yay�l�r ve ap�� aras�nda hissizlik ya da kar�ncalanma geli�ir. Bas� nedeniyle idrar ve d��k�lama kontrol� bozulur. B�ylesi bir bozukluk acil bir duruma i�aret eder.
Omurga hastal�klar�n�n te�hisi i�in hangi uzmana ba�vurmal�?
Bel a�r�s� ile t�bb�n bir�ok dal� yak�ndan ilgilenme ve de�i�ik uygulamalar yapmaktad�r. Bu dallar�n ba�l�calar� n�ro�ir�rji, n�roloji, fizik tedavi ve rehabilitasyon, ortopedi ve algoloji (a�r� tedavisi) dallar�d�r. Bunun d���nda hekim denetiminde ya da hekimler taraf�ndan uygulanan manuel terapiyi sayabiliriz. Bu kadar �ok t�p dal�n�n ilgilenmesi hastalar a��s�ndan yararl� olmakla birlikte ayn� zamanda hastalarda b�y�k bir kafa kar���kl��� da yaratmaktad�r. Farkl� uzmanlardan de�i�ik �neriler alan hastalar ne yapaca��n� bilemez duruma d��mektedir. Bu nedenle hastalar�n gerek tan� gerekse tedavi a��s�ndan de�i�ik uzmanlar� dola��p al�nan bilgileri sentezlemeye �al��mak yerine, ilgili t�m dallar�n birarada i�birli�i i�inde hizmet verdi�i, hastan�n ortakla�a de�erlendirilip yap�lacak uygulamalara ilgili t�m dallar�n kat�l�m�yla karar verildi�i omurga merkezlerine (spine center) ba�vurmas� en uygun yoldur.
Te�his i�in hangi tetkikler uygulan�r?
Tan� s�reci yak�nmalar�n�z�n ayr�nt�l� bir �yk�s�n�n al�nmas� ve fizik muayene ile ba�lar. Hekiminiz size yak�nmalar�n�zla ilgili sorular soracak ve sorununuzun g�nl�k ya�am�n�z� nas�l etkiledi�ini ��renmek isteyecektir.
Hekiminiz daha sonra sizi muayene ederek bel hareketlerinizin a�r�l� olup olmad���n�, bacaklar�n�zdaki duyu seviyesini, kas g�c�n�z� ve reflekslerinizi de�erlendirecektir. Direkt r�ntgen filmlerinin disk f�t�kla�malar�n�n tan�s�nda �ok yarar� yoktur. Direkt filmlerde disk dokusu do�rudan g�r�lmez. Ancak omurlar aras� mesafenin azald��� g�zlenebilir. Bu durum bir ya da daha �ok diskte a��nma ve harabiyetin varl��� anlam�na gelebilirse de bir �ok insanda da herhangibir disk problemi olmaks�z�n direkt filmlerde omurlar aras� mesafenin azald��� g�zlenebilir. Bunun nedeni ya�la birlikte t�pk� cildin buru�mas� gibi disklerin de b�z��mesidir.
Direkt grafiler d���nda belinizin bilgisayarl� tomografi (BT) incelemesi istenebilir. Bazen BT, "myelografi " ad� verilen bir inceleme ile birle�tirilebilir. Bu ama�la spinal kanal i�ine �zel bir boya verilerek BT �ekilir. Bu y�ntemle omurilik, sinirler ve disk bas�s� olup olmad��� daha net g�r�nt�lenebilir.
Daha fazla bilgi gerekli oldu�unda Magnetik Rezonans G�r�nt�leme (MRG) incelemesi yararl� olacakt�r. MRG incelemesinde, X ���nlar� yerine radyo dalgalar� kullan�larak v�cudumuzun kesitler halinde g�r�nt�leri elde edilir.
Hekiminizin kullanabilece�i bir di�er test "diskografi " incelemesidir. Bu testte bir i�neyle diskin i�ine girilerek direkt filmlerde g�r�lebilen bir boya verilir.
Hekiminiz gerek duydu�u takdirde sizden sinirlerinizin fonksiyonlar� hakk�nda bilgi veren "elektrofizyolojik " incelemeler de isteyebilir. Bu incelemelerden en yayg�n kullan�lan� "elektromiyografi " "EMG " incelemesidir. Bu incelemede kaslar�n�za hareket etme komutu veren sinirlerdeki elektrik iletim h�z� �l��l�r ve disk f�t�kla�mas�n�n sinirde olu�turdu�u harabiyetin derecesi belirlenir. Di�er bir test "uyar�lm�� duyusal potansiyeller " "SEP " testidir. Bu testte ise v�cuda verilen bir duyusal uyaran�n beyinde alg�lanma h�z� ve uyaran�n beyine gidene dek katetti�i yollardaki bozukluklar ortaya konur.
Ameliyat gerektiren durumlarda hangi se�enekler vard�r? Hangi ameliyat teknikleri uygulanabilir?
Ameliyat gerektiren durumlarda, hastada sadece bel f�t��� varsa iki ana ameliyat tekni�inden s�zedilebilir.
1. �lk ameliyat tekni�i mikrodiskektomi ameliyat�d�r. Mikrodiskektomi bir T�rk hekimi taraf�ndan (Prof.Dr. Gazi Ya�argil) d�nyada ilk kez tan�mland�ktan sonra yakla��k 40 y�ld�r t�m beyin cerrahlar� taraf�ndan g�venle uygulanmaktad�r.
Disk f�t�kla�mas�n�n sinire bas� yaparak olu�turdu�u a�r�, uyu�ukluk ve g�� kayb� gibi belirtiler ge�medi�inde uygulan�r. Bu y�ntemde cerrah ameliyat mikroskobu kullanarak dokular� daha b�y�k ve ayd�nlat�lm�� olarak g�r�r. B�ylece dokulara en az zarar� vererek f�t�kla�m�� diski ��kart�r. Ameliyat s�ras�nda kaslar�n ayr�lmas� ve k���k bir kemik b�l�m�n�n ��kart�lmas� gereklidir. Ancak ameliyat s�ras�nda mikroskop kullan�lmas� hastaya en az zarar� verilmesini sa�lar.
2. �kinci y�ntem Endoskopik bel f�t��� ameliyat�d�r (Kapal� ameliyat)
Son 10 y�l i�inde kullan�m� artan ve son 5 y�l i�inde de art�k mikrodiskektominin yerini alan son y�ntem "tam endoskopik diskektomi "dir ". Bu y�ntem diz artroskopik ameliyat�na benzedi�i i�in "artroskopik diskektomi " olarak da adland�r�lmaktad�r. Tam endoskopik diskektominin en b�y�k �zelli�i t�m�yle kapal� bir ameliyat olmas�d�r. Ameliyat yar�m santimetrelik bir kesiden f�t�kla�m�� disk alan�na sokulan 4 milimetrelik bir endoskop i�inden ekrandan g�r�lerek ger�ekle�tirilir. Belin arkas�ndan ya da yan taraf�ndan endoskopun ilerletildi�i iki ayr� y�ntem kullan�l�r.
Y�ntemin avantajlar� nelerdir?
Lokal anesteziyle uygulanabilmesi
Hastanede yat�� gerektirmemesi
Komplikasyon oran�n�n d���kl���
Mikrocerrahi y�ntemle ameliyat edilen hastalarda n�ks g�r�ld���nde uygulanabilmesi
Lokal anestezi hangi durumlarda, nas�l uygulanabilir? Eski tekniklere g�re avantaj� nelerdir?
Lokal anestezi endoskopik ameliyatlar�n hastan�n yan taraf�ndan uygulanan teknik olan transforaminal ameliyatlarda uygulanabilir. T�m endoskopik bel f�t��� ameliyatlar�n�n %70'i bu teknikle yap�lmaktad�r. Lokal anestezi hastay� genel anestezi risklerinden korur, ilave sistemik hastal��� olan ya�l� hastalarda g�venle kullan�labilir, hastan�n hastanede kalma ve i� ya�am�na d�n�� s�resini k�salt�r.
27.11.2012 - 11686
|