Halk aras�nda �eker hastal��� olarak tan�mlanan diyabet kontrol alt�nda tutuldu�u s�rece hastan�n kaliteli bir ya�am s�rmesi m�mk�n olur. Ancak baz� hastal�klar ve enfeksiyonlar diyabet hastalar� i�in hayati tehlike yarat�rlar ve acil m�dahale gerektirirler. Kad�k�y�ifa Ata�ehir Hastanesi �� Hastal�klar� Uzman� Dr. Arzu Yal��n hangi hastal�klar�n ve belirtilerin diyabetlilerde acil m�dahala gerektirdi�ini anlatt�.
Diyabetik hastalarda �zel dikkat gerektiren durumlar vard�r ve t�m hastalar�n bunlar hakk�nda bilgisi olmas� gerekir. �zellikle �� acil durum vard�r :
1. Diyabetik ketoasidoz:
�zellikle tip 1 diyabette %25 �ocuk hastada ilk belirti olarak ortaya ��kabilmektedir. �ns�lin eksikli�inin belirdi�i tip 2 diyabetli hastalarda da g�r�lebilen bir tablodur.
Sebepler:
a) �ns�lin dozunun azalt�lmas� veya kesilmesi: Hastan�n bilerek ya da yanl��l�kla ins�lini kesmesi, kalem ve enjekt�rdeki bozukluklar
b) Enfeksiyon: Solunum yolu enfeksiyonlar�, ishaller, idrar yolu enfeksiyonlar�, di�er
c) Akut pankreatit: Alkol, safra kesesinde ta�, a��r� y�ksek kan ya�lar� gibi nedenlerle meydana gelen pankreas iltihab� etken olabilir.
d) Kronik b�brek yetersizli�ine ba�l� �remi tablosu
e) Digoksin zehirlenmesi: Kalp yetmezli�i nedeniyle Digoksin kullanan hastalarda dozun fazla gelmesi ketoasidoz komas�n� tetikleyebilir.
f) Bilinmeyen nedenler
Belirtiler:
�ok su i�me, �ok idrara ��kma, g��s�zl�k, kas a�r�s�, bulant�, kusma, i�tahs�zl�k, kar�n a�r�s�, ba� a�r�s�, �uur bulan�kl��� bulunabilir.
Diyabetin en �nemli acil komplikasyonudur. Bu durumda e�er en yak�n sa�l�k kurulu�una ba�vurulam�yorsa, ula�ana kadar bol su i�ilmelidir. Hasta, �ekeri enerjiye d�n��t�remedi�i i�in ya�lar yak�lacak ve ya�lar�n a��r� yak�lmas�na ba�l�, ortaya ��kan son �r�n olan keton cisimleri �retilecektir. Bunlar aras�nda, en iyi bilineni asetondur. Bunun �ok fazla �retilmesi, v�cudun asit-baz dengesini, asit y�n�ne kayd�rarak komaya neden olur.
Her hastan�n evinde idrarda aseton ve �eker �l��m �ubuklar� bulunmal�d�r. �drarda �eker ve aseton �l��m� �ok pratik ve yararl� bir y�ntemdir. Bu belirtileri kendinde hisseden hasta idrar�nda �eker ve aseton pozitifli�i saptand���nda, en k�sa zamanda bir hastaneye ba�vurmal�d�r. 300 mg'�n �zerinde �eker bulunup, idrar�nda da aseton varsa ula�mas� zaman alacaksa bol su i�ip 4 - 10 �nite kadar kristalize ins�lin ( Actrapid, Humulin R, Humalog veya Novo Rapid) yap�lmal�d�r.
2. Hiperozmolar Nonketotik Koma:
Diyabetik ketoasidozdan daha az s�kl�kta kar��la��l�r. �eker d�zeyi 500 mg/dlt'nin �st�ne ��kar, idrarda aseton (keton) pek bulunmaz. Daha ileri ya�lardaki diyabetiklerde g�r�l�r. Tam bir ins�lin eksikli�i yoktur. S�v� ve elektrolit kayb� daha belirgindir. Hastalar�n b�brek fonksiyonlar� �ok iyi de�ildir.
Sebepler:
a) Enfeksiyonlar
b) Akut pankreatit
c) Pankreas kanseri
d) Kusma ile birlikte �remi
e) Endokrinolojik (hormonal) hastal�klar
f) �la�lar
g) S�cak �arpmas�
h) Yan�klar
Hasta s�kl�kla n�rolojik bir hastal��a sahip oldu�u d���n�l�p yanl��l�kla N�roloji klini�ine sevk edilebilir. ��nk� belirtiler daha �ok �uurda kapanma, ajitasyon vs. gibidir. S�v� - elektrolit tedavisi �nceliklidir. En yak�n sa�l�k kurulu�una ba�vurulmal�d�r.
3. Hipoglisemi Komas�:
Kan �eker d�zeyinin 50 mg/dl'nin alt�na inmesiyle geli�ir. Bundan daha y�ksek �eker d�zeylerinde de belirti hisseden hastalar, hi� de nadir de�ildir. Ancak bu de�erin �zerindeki hipoglisemilerde ciddi bir merkezi sinir sistemi hasar� beklenmez.
Belirtiler:
Terleme, titreme, sinirlilik, �arp�nt�, bay�lacak gibi olma, a�l�k hissi, kesiklik, huzursuzluk, daha ileri d�nemde ise g�rme bozukluklar�, dalg�nl�k, koma ve n�bet ge�irme g�r�lebilir.
Nedenler:
a) �la�lar: �ns�lin, s�lfonil�re grubu antidiabetik ila�lar�n dozlar�n�n fazla gelmesi, hastan�n ara ���nlerini ihmal etmesi, alkol, seyrek olarak di�er ila�lar..
b) Pankreas�n baz� iyi ve k�t� huylu t�m�rleri
c) A��r karaci�er hastal�klar�
d) A��r b�brek yetersizli�i
e) Di�er
A��zdan g�da alabilen hastalarda �eker verilmelidir. Elde haz�r bulunuyorsa tip 1 diyabetli ve ins�lin kullanan tip 2 diyabetlilere glukagon (glukogen) ampul IM yap�labilir. Bunlara yan�t yoksa, hastaya acilen hastaneye g�t�r�l�p %20-30 Dextroz takt�r�lmal�d�r.
15.11.2012 - 11639
|