Kürtaj İşlemi Hakkında Merak Edilen Herşey!

Kürtaj dünyada ve ülkemizde çok sık uygulanan bir jinekolojik işlemdir.

Kürtaj İşlemi Hakkında Merak Edilen Herşey!

Yrd. Doç. Dr. İlker Günyeli


Öyle ki A.B.D’de en sık yapılan 10 işlemin 4’ü sırasıyla dilatasyon ve küretaj (D&C), tüplerin bağlanması, karın yoluyla yapılan rahim alma ameliyatı(histerektomi), hazne yoluyla yapılan rahim alma ameliyatı (vajinal histerektomi)’dır. Küretaj işlemi, hem tedavi edici (fetüs tahliyesi, ölü bebek tahliyesi, aşırı kanama, inkomplet düşükler gibi) ya da tanısal amaçlı (menopoz sonrası kanama, rahim iç duvarında yer kaplayan lezyonlar) yapılabilmektedir. Ülkemizde gebelik tahliyesi amacıyla 10 haftadan küçük gebelikler yasal olarak tahliye edilebilmektedir. Bu haftanın üzerinde istemli küretaj, kanuni bir suçtur.


Kürtajın Tipleri Var mıdır?


Kürtaj 2 türlü olabilir; Rahim içinin küretajı (endometrial küretaj) ve rahim ağzının küretajı (Endoservikal küretaj=ECC) olmak üzere. Yapılma şekli olarak ise yine 2 tipi vardır: Keskin (sharp) ve vakum küretaj olmak üzere. Keskin küretajda hekim tecrübeli değilse perforasyon (rahim delinmesi) riski daha fazladır.


Kürtaj Ne Zaman Ve  Kimlere Yapılır?



  • Anormal veya aşırı rahim kanaması(Tanı ve tedavi amaçlı)

  • Tüm düşüklerden sonra kalan parçaların temizlenmesi(yarım düşük, tam düşük, missed düşük, istemli düşük gibi) (Tedavi amaçlı)

  • Rahim ağzı darlıkları (Tedavi amaçlı)

  • Rahim kanseri şüphesi (Tanı amaçlı)

  • Dış gebelik şüphesinde(Tanı amaçlı)

  • Rahim duvarı kalınlaşmaları (Tanı ve tedavi amaçlı)

  • İstemli gebelik tahliyesi     

  • Kanserlerde ameliyat öncesi tanısal ve evreleme amacıyla

  • İnfertilitede endometirumun hangi siklusta olduğunun belirlenmesi (Tanı amaçlı)

  • Rahim içerisinde yer kaplayan lezyonlar varsa (polip, submükoz myom gibi tanı ve tedavi amaçlı)

  • Molar gebelik (üzüm gebeliği) tahliyesi amacıyla yapılabilir.


İşlem Öncesinde Ne Yapılmalıdır?


Hastanın hangi endikasyonla küretaja alınacağı iyi bilinmeli, eğer istemli gebelik tahliyesi nedeniyle alınacaksa gebelik haftası, fetüsün durumu net olarak belirlenmeli, kalp atımları not edilmelidir. İşlemden önce gözlenen sonrasında izlenmeyen fetal aktiviteler işlemin başarısını gösterir.


Çok erken dönemde gebelik kesesinin bile zor görüldüğü sadece gebelik testi neticesine göre yapılan küretajlar son derecede risklidir. Bunlarda fetüsün alınamaması nedeniyle gebeliğin devam etmesi (ve annenin işlemin tamamlandığını zannetmesi nedeniyle ebeliğin sürdüğünü bilememesi) nedeniyle büyük gebelik haftalarına ulaşılabilir. Ayrıca kısmi küretajla sakat gebelikler elde edilebilir. Bu nedenle işlem öncesi net olarak fetüs veya gebelik kesesi izlenmelidir.


Maddi veya annenin acele etmesi gibi sebeplerle kürtajda aceleci davranılmamalıdır. İşlem öncesi kan sayımı ve Rh uyuşmazlığı açısından kan grubu tayini ve kanda kantitatif gebelik testi (Beta-hCG) yapılmalıdır.


İşlem Sırasında Anestezi Yapılabilir mi?


Gerektiğinde paraservikal (rahim ağzı yan taraflarına), epidural, spinal, genel anestezi altında yapılabilir. Servikal dilatasyonun hemen ardından yeterli genişlik elde edildiğinde küretaj işlemine geçilir. Rahim ağzı genişletmesi (dilatasyon) kürtaj için yapılabildiği gibi, rahim ağzının doğuştan ya da sonradan olan darlıklarında, infertilite tanısı için yapılan rahim filmi(HSG) çekimi için, kamerayla rahime bakma ameliyatı (Histeroskopi) için de gerekebilir.


Kürtaj Sırasında Neler Olur? Ve Kürtaj Nasıl Yapılır?


Hasta sırtüstü pozisyonda bacakları 2 yana açık yatırılır. Omuzlar desteklenir, bacakların altına yastık konulabilir. İşlem sırasında antisepsi iyi sağlanmalıdır. Bu yolla hastadan bir başka hastaya ya da başka bir hastadan işlemdeki hastaya bulaş önlenebilir böylece işlem sonrasında enfeksiyon riski azaltılır. İşlem öncesinde hastaya pelvik muayene yapılması gerekir, bu yolla rahim, rahim ağzı (smear alınabilir), kasık bölgeleri (adneksler) değerlendirilerek başka bir patoloji varlığı da saptanabilir.


Kürtaj aynı zamanda hastanın tam bir jinekolojik değerlendirmesi için bulunmaz bir fırsattır. Hasta işlemden önce tuvalete gönderilir, böylece üriner kateterizasyon (sonda) işlemine gerek kalmaz. Hastaya spekulum yerleştirilerek rahim ağzı değerlendirilir, eğer yakın bir süre içinde rutin alınmamışsa smear alınabilir, daha sonra vajina antiseptiklerle (povidon iyot) temizlenir.


Saat 3 ve 9 hizasındaki damarsal yapılardan kaçınılarak rahim ağzı tek dişli alet (tenekulum) ile tutulur ve serviksin işlem sırasında stabilize edilmesi sağlanır. Rahim ağzı kanalının uygunluğuna göre direkt ince bir karman kanülü ya da gebeliğin haftasına göre yapılan dilatasyon işleminden sonra değişik boyutlardaki plastik karman kanülleriyle rahimin içine girilerek doktorun isteğine göre tekli ya da çiftli karman vakum pompası veya vakum aspiratör cihazı bağlanarak (daha büyük gebeliklerde ya da molar gebelikte tercih edilir ) rahim boşaltılabilir. Bu sırada rahim pozisyonuna, şekline, anatomik bozukluklarına, antisepsiye dikkat edilmeli ve bu işlem tecrübeli ellerde yapılmalıdır. Rahim ağzı genişletme işlemi, hegar bujisi (en sık) adı verilen numaralı, inceden kalına genişleyen metal bujilerden oluşur.


Örneğin 7 nolu buji rahim ağzıını 7 mm’e kadar genişletir. Genellikle 9 numara yeterli olmakla birlikte, önemli durumlarda gerekirse (dismenore,  servikal stenoz, infertilite için) 11 numaraya kadar dilate edilebilir.

 

Riskleri Nelerdir?


Bu işlem sırasında rahim delinmesi riski % 0.63 - 1 olarak bildirilmiştir. Yanlış yönde ilerleme ve aşırı güç uygulanması önemli sebeplerdendir. Menopoz sonrası kadınlarda 1/38, rahim kanserli kadınlarda 1/48, gebelik sonrasın 1/22  vakada gözlenir.


Rahimin aşırı olarak öne (antevert) veya arkaya (retrovert) doğru eğri olması ve bunun fark edilememesi, rahim ağzında darlıklar bunun sık sebepleridir. Bu nedenle kürtaj yapılan aletin histerometri ile ölçülen düzeyden daha derine ilerlemesi, perforasyonu düşündürmeli ve hekim ani hareketlerden kaçınmalıdır. Kürtaja bağlı olarak aşırı kanama, barsak yırtılması, karın zarının (omentum) çekilmesi, rahim delinmesi, enfeksiyon (akut endometrit, salpenjit, pyometra, PID gibi) gözlenebilir. Bu olgulardan birisi gösterilemiyorsa sadece basit rahim delinmesinde ameliyat yapılmaz, gözlem (en az 24 saat) genellikle yeterlidir. Bunları önlemek için rahim ağzı darlıklarında orayı yumuşatıcı ve genişletici ilaçlar(laminarya, misoprostol vs) kullanılabilir.


İşlem sonrasında fetüse ait parçalar kalarak kanama ve parçalı adet, enfeksiyon gibi sonuçlara yol açabilir.


İşlem sırasında rahim iç duvarının alt tabakası olan bazal tabakaya ulaşıldığı zaman karda yürüme sesine benzer CRY (ağlama) sesi alınır. Bunun duyulmasıyla işleme son verilmelidir. Aksi taktirde rahim duvarları birbirine yapışarak az adet görme, kısırlık gibi semptomlara (Asherman sendromu) yol açılabilinir.


Üzüm gebeliği (molar gebelik) küretajı, çok tecrübeli ellerde yapılması gereken, rahim duvarının aşırı yumuşaklığından dolayı ciddi delinme riski olan bir durumdur. En geniş aletlerle hızlı bir boşaltma sağlanmalı, hastaya kan hazırlatılarak acil bir kanama ya da ameliyat durumu için hazırlıklı olunmalıdır.


Kürtaj olan hastanın kan grubu Rh NEGATİF, eşinin pozitif ise 6 haftadan büyük tahliyelerde mutlaka 72 saat içinde kan uyuşmazlığı iğnesi(Rhogam) yapılmalıdır. Aksi taktirde bir sonraki gebelikte kan uyuşmazlığı durumu gelişebilir.


Bunların yanı sıra işlem, hastada rahatsızlık, ağrı, psikolojik problemler, maliyet gibi ek problemlere neden olabilir.


İşlem Sonrası Ne Yapılmalı?




Hastaya işlem sonrasında genellikle ağrı kesiciler, kan ilaçları, antibiyotikler (genellikle 10 gün boyunca doksisiklin 100 mg 2*1 verilir), rahim duvarı kasıcıları (meterjin) reçetelenmektedir. Küretaj işleminden sonra yukarıda sayılan komplikasyonlar gelişmemişse, hastada adet kanaması gibi kanama, hafif kasık ağrısı, hafif bulantı, bel ağrısı normal olarak gözlenebilir.


Aşırı derecede kanama, şiddetli kasık karın bel ağrısı, ateş, titreme, şiddetli bulantı-kusma, terleme, baygınlık, şok durumları gözlenirse acilen hekime başvurulmalıdır. İşlemden sonra 3 ve 7. günlerde 2 kez muayene yararlıdır, transvajinal usg ile içeride parça kalması veya  karın içine kanama gibi durumlar saptanarak önlem alınabilir. Hasta en az 3 ay gebe kalmamalı, en az 1 hafta ilişkiye girmemeli ve etkili bir doğum kontrol yöntemine en kısa sürede mutlaka geçilmelidir. Çünkü 2 hafta içinde bile ovulasyon (yumurtlama) başlayabilir ve yeniden gebe kalınabilir.


Kaynaklar




1-     Williams jinekoloji. John O. Schorge, Joseph I. Schaffer, Lisa M. Halvorson ve ark. 2010.

2-     Current Diagnosis and Treatment Obstetrics& Gynecology. Alan H.DeCherney, Lauren Nathan, T. Murphy Goodwin. 2010.

 

Yrd. Doç. Dr. İlker Günyeli  

Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi,Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD,

Jinekoloji ve Jinekolojik Onkoloji Bölümü,

Isparta Türkiye

15.3.2011 - 5925



İlgili Diğer Yazılar
Genital bölgedeki bu problemlerin çözümleri var!
Genital bölgedeki bu problemlerin çözümleri var!
Kariyer planlamasında yumurta dondurma yöntemi ile bebek sahibi olmak mümkün
Kariyer planlamasında yumurta dondurma yöntemi ile bebek sahibi olmak mümkün
Doğum sonrası gebelikten korunma!
Türkiye
Türkiye'de 4 bin ebe, pandemiyle savaşa destek veriyor
Hamilelik belirtileri nelerdir?
Hamilelik belirtileri nelerdir?
Konuyla İlgili Sorular
İlgili Forum Konuları

SAĞLIK HABERLERİ Tüm Haberler Sağlık Haberleri Rss

FOTO GALERİ Tüm Foto Galeriler
Diş Fırçanızı Karanlık Yerde Tutuyorsanız Dikkat! Tehlike Saçıyor
Diş Fırçanızı Karanlık Yerde Tutuyorsanız Dikkat! Tehlike Saçıyor
Yumurtayı Pişirmeden Önce Yıkamak Ne Kadar Doğru?
Yumurtayı Pişirmeden Önce Yıkamak Ne Kadar Doğru?
Kan Lekeli Yumurta Yenir mi?
Kan Lekeli Yumurta Yenir mi?
Lahana Yapraklarını Göğsünüze Sarın, Faydası İnanılmaz
Lahana Yapraklarını Göğsünüze Sarın, Faydası İnanılmaz

SAĞLIK VİDEOLARI Tüm Videolar
Sağlık Video Göziçi İğne Nedir? Neden Yapılır? İzmir Kaşkaloğlu Göz Hastanesi
Göziçi İğne Nedir? Neden Yapılır? İzmir Kaşkaloğlu Göz Hastanesi
Sağlık Video Yakını Görememe ve Tedavisi İzmir Kaşkaloğlu Göz Hastanesi
Yakını Görememe ve Tedavisi İzmir Kaşkaloğlu Göz Hastanesi
Sağlık Video Botoks Nedir Kaşkaloğlu Göz Hastanesi
Botoks Nedir Kaşkaloğlu Göz Hastanesi
Sağlık Video Katarakt Ameliyat Sonrası Gözlük İzmir Kaşkaloğlu Göz Hastanesi
Katarakt Ameliyat Sonrası Gözlük İzmir Kaşkaloğlu Göz Hastanesi

 

[Hata Bildir]