Sert K�seleden Yap�lan, Hantal Ayakkab�n�n D�ztabanl��� �yile�tirmesi Beklenemez
Halk aras�nda d�ztabanl���n iyi tan�nmamas� ve �nemli bir sakatl�k olarak de�erlendirilmesi, bu bozuklu�un giderilmesinde, ayakkab�lar hesab�na d��en beklentiyi artt�r�r. Oysa ki ayakkab�lar, aya��m�z� darbelerden, sivri ve kesici maddelerden korumaya ve so�uk ortamlarda aya�� s�cak, �slak ortamlarda ise kuru tutmaya yararlar. D�ztaban olgularda, ayakkab�lar�n bu i�levleri d���nda bir de d�zeltici etkilerinin olabilece�i, g�n�m�zde olduk�a yayg�n bir kan�d�r, ancak bu do�ru de�ildir.
Ayak uzunlamas�na kavsi de�erleri, erken �ocukluk d�neminde d���kken ya��n ilerlemesiyle birlikte artarak normalle�ir. Bu son derece normal, fizyolojik bir geli�medir. Bu s�re� i�inde d�ztaban zannetti�imiz bir�ok ayak kendili�inden d�zelir ki, biz hep bunu kulland���m�z ‘d�zeltici' ayakkab�lara yorar�z. Ayakkab�lardan d�zeltme i�levini beklemek bo�una bir �abad�r, ��nk� ayakkab� kullanma gelene�i bulunmayan toplumlarda yap�lan ara�t�rmalar, bu insanlarda daha d���k oranda ayak bozuklu�una rastland���n� ve ayak esnekli�inin daha fazla oldu�unu ortaya ��karm��t�r.
Ayak A�r�lar�n�n Nedeni D�ztabanl�k Olabilir
D�ztabanl�k ve i�e d�n�k y�r�me, �ocukluk �a��nda hekimlere ba�vuru nedenleri aras�nda en �nde gelen ayak sorunlar�d�r. Aya��m�z, 1'inci. ve 5'inci tarak kemiklerimizin ucunda yeralan ba� k�s�mlar� ve topu�un olu�turdu�u bir ��gen yap� sayesinde v�cut a��rl���n� ta��ma i�levini g�r�r. Bu yap�, yandan bak�ld���nda a�a�� bakan bir kavis g�r�n�m�ndedir.
Kuvvetli ayak ba�lar� ile desteklenen bu kavis �zelli�i, aya�a yaylanma olana�� sa�layarak y�r�meyi kolayla�t�r�r ve y�r�me s�ras�nda bazan v�cut a��rl���n�n iki-�� kat�na kadar ��kan y�k� kar��layabilmesini sa�lar. D�ztabanl�kta ayak uzunlamas�na kavsi ��kerek ayak taban�n�n b�t�n�yle yere temas etmesine ve aya��n ayn� mesafe i�in daha fazla enerji harcamas�na yola�ar ki, bu durumun ifadesi �abuk yorulma ve bald�r a�r�lar�d�r.
D�ztabanl�k da farkl� �ekillerde kendini g�sterir. Olgular�n �ok b�y�k bir k�sm�nda (y�zde 80) esnek tip s�z konusudur; yani ayaktayken g�zlemlenen d�ztaban g�r�n�m�, �ocuk y�kse�e oturtulup aya��n yerle temas� kesildi�inde kaybolur ve normal ayak uzunlamas�na kavsi olu�ur. Bu durum ayak ba�lar�n�n yap�sal gev�ekli�iyle ilgilidir. Esnek tip d�ztabanl�k k�sa veya uzun d�nemde herhangi bir rahats�zl��a yol a�mad��� gibi ayak performans�n� da genellikle etkilemez. G�n�m�zde aya��n normal bir varyant� olarak kabul edilen bu �ekil bozuklu�unu bu nedenle genellikle tedavi etmeye gerek yoktur, ancak bu ayaklar 6-12 ayl�k aralarla izlenmelidir.
Ortopedik Ayakkab�lara Bel Ba�lamay�n
K���k �ocuklarda d�ztaban tan�s�n� koymak da zordur, ��nk� ayak uzunlamas�na kavsinin normal geli�imi s�ras�nda her ya�a uygun normal de�erlerinin alt ve �st s�n�rlar� aras�ndaki fark olduk�a fazlad�r. Bu aral�k i�inde yer alan t�m ayaklar normal say�l�r. Ayr�ca 2-3 ya��ndan �nce ayak kavsini dolduran ya� yast��� hen�z yeterince ezilmedi�inden, aya�a i� yan�ndan bak�ld���nda sanki ayak taban� t�m�yle yere de�iyormu� izlenimini verir ki, bu aldat�c�d�r. Hele ki ayak kaslar�n�n geli�imi hen�z tamamlanmam��, 1 ya��n alt�ndaki bir �ocukta d�ztaban tan�s�n� koymak olduk�a g��t�r.
Ortopedik Ad� Alt�nda Sat�lan A��r Hantal Ayakkab�lar Hem Kesenizi Hem de Ayaklar� Zorluyor
Esnek tip d�ztabanl�kta gereksiz yere sert k�seleden yap�lm��, ayak hareketlerini k�s�tlayan, aya�� d�zeltme iddias�yla cilt tahri�ine ve a�r�ya neden olan bir tak�m ayakkab�lar�n, hem de uzunca bir s�re kullan�lmas�, hem ayak sa�l��� a��s�ndan sak�ncal�d�r, hem de ebeveynlere maddi k�lfet y�kler.
Bu durumda �ocuklar�n aya��n� d�zeltmeye kalk��mak yerine, bu y�nde beklentileri olan ebeveynleri, ya da aile b�y�klerini ikna etmeyi denemek daha do�ru bir davran�� bi�imidir. Bu �ocuklarda ayakkab� se�erken k�stas alaca��m�z husus ayakkab� bi�iminin ��plak ayak bi�imine en uygun olan�n� se�mek olmal�d�r. Ayakkab� ayak ve ayak bile�i hareketlerini k�s�tlamayacak �l��de esnek ve b�k�lebilir olmal�; �n k�sm� parmaklar� s�kmayacak ve tarak kavsini daraltmayacak bi�imde geni� olmal�; topuk k�sm� 15 dereceden fazla e�ime izin vermeyecek bir y�ksekli�e sahip olmal�; havalanma �zelli�i olmal�; taban� kaymay� �nleyen maddeden yap�lm�� olmal� ve hafif olmal�d�r.
Esnek tip d�ztaban olgular�nda ergenlik d�neminde nadiren de olsa ayakta durma, ya da y�r�me ile artan a�r�l� d�nemler g�r�lebilir. B�yle bir durum s�z konusuysa, ya da topu�un d��a do�ru a��lanmas� hayli fazlaysa aya��n tedaviye ihtiyac� vard�r. Bu ko�ullarda topu�u d�zg�n konuma zorlayan ve ayak kavsini destekleyen tabanl�klar kullan�l�r.
Topuk kiri�inin gerginli�i (y�zde 15), ya da do�umsal kemik anomalilerin varl��� d�ztabanl���n �ok daha nadir kar��la��lan di�er tiplerini olu�turur ve tedavi gerektirir. Do�umsal kemik anomalisi olarak kastedilen ayak kemiklerinin biti�ik olarak olu�mas�d�r. Bu durumda olu�amayan eklem hesab�na d��en y�klenme, kom�u eklemlere aktar�laca��ndan buralarda eklemlerin a��nmas�na yol a�arak a�r�ya neden olur. D�ztabanl��a topuk kiri�inin gerginli�i neden oluyorsa ba�lang��ta pasif germe egzesizleri verilir ve a��c� al��lar denenir. Bu tedaviye yan�t vermeyen olgularda cerrahi olarak topuk kiri�i uzat�l�r.
E�er d�ztabanl��a neden olan do�umsal kemik anomalileriyse, ba�lang��ta ayak kavsini destekleyen �zel yap�m ayakkab�lar verilir. Bu ayakkab�lar y�klenmeleri hafifletir, a�r�y� azalt�r ve ayaktaki �ekil bozuklu�unun ilerlemesini frenler. Bu �ocuklar�n ebeveynlerine, uzun s�reli ayakkab� tedavisine kar��n, ayakkab� ��kart�ld���nda aya��n yine de d�ztaban g�r�n�m�nde olaca�� iyice anlat�lmal� ve d�zelme y�n�ndeki beklentileri ayak a�r�s�n� �nleme y�n�nde realize edilmelidir. Ayakkab�larla a�r�n�n �nlenemedi�i durumlarda cerrahi y�ntemlere ba�vurulur.
8.7.2010 1 - 1500
|