|
Geçtiğimiz haftalarda belediyelerin parklarda kullanıma sundukları egzersiz aletlerini inceledim. Belediyenin rakamlarına göre bugün sadece İstanbul’da, 220 parkta toplam 2.740 egzersiz aleti mevcutmuş. Topluma egzersizi sevdirme ve egzersizi hayatımızın içine dahil etme açısından iyi bir uygulama olduğunu düşünüyorum. Bu nedenle de “Parklarda Dikkatlice Harekete Geçelim” sloganıyla yola çıktım. Egzersiz aletlerini incelerken, kullananların bazılarının hareketleri yanlış yaptığını, bazılarının ise ara vermeden tükenene kadar devam ettiğini, ağırlık kaldırma manevraları sırasında nefes tuttuklarını ve hatta ıkınma hareketi yaptıklarını gözlemledim. Ve öğrendim ki; kimisi özellikle aç karnına veya yemekten hemen sonra “yediklerimi yakayım” düşüncesiyle gelirken kimisi de öğle vakti güneşin altında kan ter içinde kalmış… Sohbet esnasında egzersiz aletlerini kullananların bazılarının çeşitli hastalıkları olduğunu da öğrendim. Bu arada önemli bir detay da gözüme takılmadı değil; aletlerin bir kısmının üzerinde bulunan kullanma talimatları düşmüş, üzerinde kullanma talimatı olanlar ise, söz konusu hareketi sadece resimler aracılığıyla anlatmış…
Yanlış Uygulamaları Engellemek Şart
Aletlerin üzerindeki kullanım talimatlarının yetersiz ve halkımızın egzersizi nasıl uygulayacağıyla ilgili bilgilerinin eksik olmasından kaynaklanan yanlış uygulamaları engellemek amacıyla neler yapılabilir? İlk olarak aletlerin üzerindeki bilgileri artırmak, anlaşılır biçimde hem yazılı hem de görsel bilgilerle hareketin nasıl yapılması gerektiğini açıklamak, kişinin hareketi doğru bir şekilde uygulamasını sağlayacaktır. Hareketlerin uygulanması sırasında adım adım nelerin yapılması gerektiği numaralandırılarak, şekil ve açıklamalarla direktifler halinde ayrıntılı biçimde yazılabilir. Egzersiz aleti üzerinde çalışırken ne tür ters hareketleri yapmaktan kaçınmak gerektiğine de mutlaka değinilmeli. Bu şekilde kişileri, yanlış uygulamalar sonucu ortaya çıkabilecek sakatlıklardan korumuş oluruz.
Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da aletlerde çalışırken kişilerin, uyguladıkları hareketleri sesli saymalarıdır. Böylece bireylerin hareket sırasında nefeslerini tutmaları ve ıkınma hareketiyle kan basınçlarını yükseltmeleri önlenmiş olur.
Egzersizler güneş ışınlarının dik geldiği saatler yerine sabah veya öğleden sonra yapılmalı. Özellikle yaklaşan yaz aylarında öğle vakti yapılan egzersizler kan basıncında ve kalp hızında istenilen düzeylerin üzerinde artışlara neden olur, hatta kalp krizi ve beyin kanaması gibi tehlikeli sonuçlara yol açabilir. Ayrıca hastalığı olan bireylerin hangi egzersiz aletinde çalışmaması gerektiğinin, egzersiz konusunda uzman hekimlere danışılarak egzersiz aletlerinin üzerinde belirtilmesi gerekir.
Egzersizde 5 N Kuralı
- Ne tip egzersiz?
- Ne zaman?
- Ne kadar süre boyunca?
- Ne sıklıkta?
- Ne yoğunlukta?
5N kuralı soruları egzersiz reçetelendirilmesi konusunda uzman bir hekim tarafından yanıtlanmalıdır. Egzersize başlamak isteyen bir kişi üç basamaklı bir değerlendirmeden geçmelidir. Kişinin ilk olarak risk analizi ve değerlendirmesi yapılır. Risk faktörleri ile hastalıkların taramalarını yapmak etkin bir egzersiz reçetesi oluşturmak için çok önemlidir. Bunun ardından bireyin mevcut form durumu analiz edilir ve bireye özel egzersiz reçetesi düzenlenir. Sağlıklı bireylere, kalp hastalarına, solunum sistemiyle ilişkili hastalığı olanlara, yüksek tansiyon hastalarına, şeker hastalarına, obezite problemi olanlara, hamilelere, yaşlılara ve çocuklara; kısacası egzersiz yapmak isteyen herkese uygun bir egzersiz reçetesi oluşturulabilir.
Risk Faktörleri Değerlendirilmeli
Egzersize başlanmadan önce sağlık taramasıyla egzersiz yapma konusunda tıbbi bir engel olup olmadığı belirlenip, kişilerin risk faktörleri açısından değerlendirilmesi gerekir. Birinci derecede erkek akrabalarda 55 yaşından önce veya birinci derecede kadın akrabalarda 65 yaşından önce kalp krizi, kalbi besleyen damar hastalığı veya ani ölüm, bireyin kendisinde sigara kullanımı, yüksek tansiyon, yüksek kan yağları, artmış açlık kan şekeri, obezite (şişmanlık) veya bel çevresinin 100 cm’nin üzerinde olması, durağan yaşam tarzı doktorunuzun sorgulayacağı risk faktörlerinin başında gelecektir.
Doktora Başvurulması Gereken Durumlar
- Efor (merdiven çıkmak, yürüyüş vb.) sırasında veya istirahatta göğüs, boyun, çene, kollara yayılan ağrı veya rahatsızlık hissi,
- İstirahat ya da hafif eforla nefes darlığı,
- Baş dönmesi veya tekrarlayan bayılmalar,
- Ayak bileğinde veya bacaklarda şişkinlik, çarpıntı veya ritim bozukluğu,
- Normal aktiviteler sırasında olmaması gereken yorgunluk ve nefes darlığı gibi belirtileri olan bireyler egzersize başlamadan önce mutlaka doktorlarına başvurmalıdır.
Unutmayın; artık harekete geçme zamanı! Doğru egzersiz tipi, doğru yoğunluk, doğru zaman, doğru sıklık ve uygun süre yapılan egzersiz sizi pek çok hastalık tipinden koruyacak ve ölüm riskinin azalmasını sağlayacaktır. Uzmanların önerdiği ölçülerde ve bilinçli uygulamalarla parklarda harekete geçelim!
Herkese Sağlık Dergisi
25.8.2010 - 1987
|