Ki�inin sa�l���n� ve esenli�ini koruyabilmesi i�in gerekli olan beslenme d�zenine diyet denir.
Diyet yaparken kar��la�t���m�z sorunlardan biri, neyi ne kadar yiyece�imiz. G�nl�k almam�z gereken kalori ve ya� miktar�ndan, karn�m�z a�l�ktan kaz�nd���nda ne yiyece�imize ya da kalsiyum ihtiyac�m�z� mutlaka s�tten mi alaca��m�za kadar pek �ok soru akl�m�z� kurcalar.
��te, diyetle ilgili en �ok sorulan sorular ve yan�tlar�:
1. Yumurta Kolesterol a��s�ndan K�t� m�?
Yumurta t�ketiminde �l��l� oldu�unuz s�rece hay�r. Yumurta, v�cudunuz i�in gerekli olan protein, K vitamini, riboflavin ve selenyumu sa�lamak i�in m�kemmel bir kaynak. Yap�lan ara�t�rmalar, yumurta sar�s�n�n 213 mg kolestrol i�eriyor olmas�na kar��n, haftada 2 adet yumurta yemenin kandaki kolesterol d�zeyi �zerinde hi�bir olumsuz etkide bulunmad���n� g�steriyor.
2. G�nde Ka� Kalori Almal�y�m?
�ncelikle, dengeli bir beslenme program� uygulayarak v�cudunuzdaki her yar�m kilo i�in 10 kalori almal�s�n�z. Buna, g�nl�k aktivite durumunuza g�re, 400-700 kalori daha eklemelisiniz. S�zgelimi 65 kiloda aktif bir kad�n�n g�nl�k almas� gerekli kalori miktar� 2000 civar�ndad�r ve bu ki�inin, haftada bir kilo vermek istedi�inde, g�nl�k kalori miktar�ndan 500 kalori daha az beslenmesi yeterlidir. E�er siz daha kal�c� ��z�mler istiyorsan�z, diyetiniz boyunca g�nl�k kalori miktar�ndan 250 kalori indirin ve 250 kaloriyi yakt�racak kadar da egzersiz yap�n.
3. Kilo Vermek �sterken G�nl�k Almam Gereken Ortalama Ya� Miktar� Ne Kadard�r?
Yap�lan ara�t�rmalar g�steriyor ki, g�nl�k ald���n�z kalori miktar�n�n y�zde 15'i, diyet yap�yor olun veya olmay�n her iki halde de ya�lardan sa�lan�yor. Bu miktar; kalp krizi, obezite ve diyabet riskini en aza indirmek i�in yeterli. S�zgelimi, bin 500 kalorilik bir diyet yap�yorsan�z alabilece�iniz ya� miktar� 50 gramla s�n�rl�.
4. Karbonhidrat Ni�in Egzersiz ��in de B�y�k �nem Ta��r?
V�cudumuzda glikojen olarak depolanan karbonhidratlar, kas g�c�n� artt�rmada son derece �nemli rol oynar. Ayr�ca, a��r� olmamak kayd�yla v�cudumuzda depolad���m�z ya�lar da ayn� etkiyi g�sterir. Kas geli�iminde �nemli rol oynayan glikojeni v�cudunuza tedarik edebilmek i�in, egzersiz �al��malar�n�z sonras� karbonhidrat i�eren yiyeceklerden yemelisiniz. Mesela 90 dakikal�k bir egzersiz sonras�, f�r�nlanm�� patates, bir porsiyon meyve veya kepekli krakerler iyi birer se�im.
5. Kahvede Bulunan Kafein Kemiklerimi Zay�flat�r m�?
Hay�r. �ok a��r� miktarda kahve i�miyorsan�z b�yle bir durum s�z konusu de�il. Gene de kafeinin kemikleriniz �zerindeki zararl� etkilerinden endi�e duyuyorsan�z, kahvenizi s�tle i�meyi deneyin.
6. Y�ksek Tansiyon Problemim Yoksa Tuza Dikkat Etmeme Gerek Var m�?
Tuz, �eker ve un, �� zararl� beyaz. Bu nedenle, kullanaca��n�z tuz hep az olmal�.
7. Besleyici De�erleri Bak�m�ndan V�cudum ��in En Yararl� 5 Sebze Hangisi?
�ster koyu ye�il olsun isterse k�rm�z�, isterse portakal rengi veya sar�, b�t�n sebzeler harika birer besleyici ve v�cudumuzu hastal�klara kar�� diren�li hale getiriyorlar. Herbirinin ayr� yararlar� olmakla birlikte, d�zenli olarak al�nd�klar�nda v�cudumuz i�in en yararl� sebzeler �unlar:
Ispanak, iyi bir folik asit kayna��, kansere kar�� koruyucu etkisi var, A vitamini ve kalsiyum i�eriyor; havu�, m�kemmel bir A vitamini kayna��; tatl� patates, A ve C vitaminleri i�eriyor; brokoli, A ve C vitaminleri ile folik asit i�eriyor; sar�msak, kansere kar�� etkili pitokimyasallar i�eriyor.
8. Hangi Yiyecekler Kolestrol� D���r�r?
Lif bak�m�ndan zengin sebzeler, s�zgelimi yulaf, fasulye ve soyal� besinler, kolesterol� d���r�yor. Bunlar, kandaki kolesterol miktar�n� dengeleyici �zelli�e sahip bulunuyor. Kolesterol�n�z y�ksekse, �zellikle az ya� i�eren bir diyet yapmal�s�n�z. Ald���n�z ya� miktar�n� azaltmak i�in meyve ve sebze a��rl�kl� ���nler yemelisiniz ve k�rm�z� eti azaltmal�s�n�z. Ayr�ca s�t ve s�t �r�nlerinden de ya�s�z olanlar� tercih etmelisiniz.
9. G�nde 8 Bardak Su ��mek Neden �nemli?
V�cudumuzda olu�an en temel kimyasal reaksiyonlar�n t�m� suya gereksinim duyar. Su; sindirimde, metabolizman�n d�zenlenmesinde, v�cut �s�s�n�n ayarlanmas�nda, kan bas�nc�nda ve fitness performans�nda direkt etkilidir.
10- Karn�m A�l�ktan Kaz�nd���nda Bunu Nas�l Giderebilirim?
Bunu tamamen ge�iremezsiniz; fakat kendinize en zarars�z bi�imde �stesinden gelebilirsiniz. Bunun i�in, diyetisyenlerin belirledikleri stratejilerden birini deneyebilirsiniz. Diledi�iniz yiyecekten ufak miktarlarda yiyerek a�l���n�z� gidermeye �al���n. Can�n�z�n �ekti�i yiyeceklerin benzer diyet versiyonlar�ndan deneyin. Hala a�l���n�z�n �n�ne ge�emediyseniz, arkada�lar�n�zla birlikte olmay� ve a�l���n�z� aktivitelerle unutmay� deneyin.
11. �eker �i�manlat�r m�?
Teknik olarak ya� i�ermedi�inden, hay�r. �eker, saf karbonhidrattan olu�ur ve biz bu ihtiyac�m�z� ayn� �ekilde ekmekten, meyvelerden de kar��layabiliriz. Ama tabii ki �eker kalori i�erir. Baz� �ekerli yiyecekler, s�zgelimi kurabiyeler ve krakerler, ayn� zamanda ya� da i�erir. O halde, �ok fazla �ekerli g�da t�ketimi k�sa s�rede ya� birikimleri olarak v�cudumuzda yerini alacakt�r.
12. En Sa�l�kl� Ya� Hangisi?
Zeytinya�� kesinlikle en sa�l�kl� olan�. Zira, doymu� ya� oran� d��e ayn� etkiyi g�sterir. Kas ge�k, doymam�� ya� oran� y�ksek rafine bir ya�. G���s kanseri riskini azal�yor ve kolesterol �zerinde k�t� etkileri bulunmuyor. Margarin ve tereya�� gibi doymu� ya�lar damar t�kan�kl���na sebep olur ve b�ylece y�ksek tansiyon ve kalp krizi riskini artt�r�r. Hidrojene bitkisel ya� gibi kimyasal reaksiyonlardan ge�irilmi� ya�lar da kolesterol �zerinde k�t� etkilerde bulunur. Yumu�ak doymam�� margarinler diyet yaparken en uygun se�im. E�er tereya�� konusunda �srarc�ysan�z, light �e�itlerini zeytinya�� ile birlikte kullanman�zda fayda var.
13. Metabolizmay� �zellikle G��lendiren Yiyecekler Var m�?
Hay�r. S�ylenildi�inin aksine, balar�s� polenleri ve greyfurt da b�yle bir etkide bulunmuyor. Baz� baharatl� yiyeceklerin metabolizmay� h�zland�rd��� do�ru olsa da, bunun v�cut �zerindeki etkileri olduk�a zay�f. E�er metabolizman�z� g��lendirmek istiyorsan�z, a��rl�k kald�rma egzersizleri sizin i�in �ok yararl� olacakt�r. Kaslar�n�z� zorlayarak kald�rd���n�z her yar�m kilo i�in g�nde 35 kalori yakabilirsiniz.
14. �ok Az Ya� Yemek M�mk�n m�?
T�pk� bir araba gibi, v�cudumuz da hareket etmek i�in ya�a gereksinim duyar. �zel olarak ya� asitleri, h�cre onar�m�nda ve yenilemelerinde de i� g�r�r. Et, bal�k, f�nd�k gibi besinlerden ald���m�z ya�lar, ayn� zamanda hormonlar� d�zenleyici ve sinir sistemini g��lendirici etkilere sahip. Her ne kadar �o�u uzman g�nl�k kalori miktar�n�n y�zde 15'inin ya�dan kar��lanmas� gerekti�i g�r���nde birle�se de, yap�lan son ara�t�rmalar, y�zde 10'un da yeterli oldu�unu g�steriyor.
15. Ac�kt���m Zaman Neden �ekilmez Bir �nsan Oluyorum?
K�t� g�n�n�zde olsan�z dahi, dayan�lmaz olman�z�n sebebi, fizyolojik olarak a�l���n�zdan ileri geliyor olabilir. V�cuttaki kan �ekeri d��t���nde, otomatik olarak kan�n�zdaki adrenalin ve daha birka� hormonun i�levi de azal�r ve bunun sonucu sinirlilik, kan bas�nc�n�z�n art���yla do�ru orant�l� olarak gerginlik g�r�lebilir. E�er s�k aral�klarla azar azar yemek yemeye vakit ay�ram�yorsan�z, yan�n�zda bir meyve veya at��t�racak krakerler ta��man�zda yarar var.
16. Hi�bir �ey Yemeyerek Zay�flamak Tehlikeli mi?
Bu tarz giri�imler son derece tehlikeli sonu�lar do�urabilir. V�cudunuz iki g�nden fazla a� kald���nda, karbonhidrat ve protein gibi en temel ihtiya�lar�n� kaslardan kar��lamaya kalkacakt�r. Ayr�ca b�y�k su kayb�na da rastlan�r. Bunun sonucu olarak da ba� a�r�s�, ba� d�nmesi, s�k�nt� gibi olumsuz belirtiler g�r�lebilir. A� kal�nan s�re artt�k�a, olu�mas� muhtemel tehlikeler de daha ciddi boyutlar kazanacakt�r.
17. Baharatl� Yiyecekler �lser Yapar m�?
Yap�lan ara�t�rmalar, peptik �lserin ger�ek sebebinin mideye yerle�en bir bakteri oldu�unu g�steriyor. G�n�m�zde �lser tedavisinde diyet yan�nda bu bakteriyi etkisiz hale getiren ila�lar da kullan�l�yor.
18. Izgaran�n Kansere Yol A�t��� Do�ru mu?
Direkt olarak hay�r; ama kanser riskini artt�rd��� do�ru. Biftek, tavuk gibi et ya�lar� k�m�r �zerine d��t���nde ��kan duman�n kanserojen etkileri oldu�u biliniyor. Yap�lan �al��malar, mangaldan �nce etleri marine etmenin bu tehlikeyi azaltt���n� g�steriyor. Di�er bir sa�l�kl� y�ntem de etleri �nce mikro dalgada pi�irip en son mangalda �evirerek servise sunmak.
19. Gece Yatmadan �nce Bir �eyler At��t�rmak Zararl� m�?
Gece yar�s� yediklerinizi sindirmeniz iyice zorla��r. Hele bir de yedikleriniz abur cubursa. Yatmadan �nce bir �eyler at��t�rmak istiyorsan�z meyve veya bir kase yo�urt yemenizi ya da bir bardak s�t i�menizi �neriyoruz.