|
Dondurma, yalnızca çocukların değil hepimizin çok fazla sevdiği bir tatlı çeşididir. Dondurma ilk olarak 3000 yıl kadar önce, Çinliler tarafından üretilmiş. 1777 yılında ABD´ye sıçrayan dondurma üretimi, 19. yüzyılın ortalarına kadar sadece evlerde üretilen bir yiyecek olmuş. Modern dondurmacılığın temelleri 1851 yılında, Jacob Fussell´in Baltimore´da kurmuş olduğu ticari dondurma tesisiyle atılmış. Bu tarihten sonra dondurma sektöründe hızlı bir gelişme gözlenmiş. Bu gelişme o kadar hızlı ve güçlü olmuş ki, bazı beslenme uzmanlarınca 20. yüzyılın ikinci yarısı "Dondurma Çağı " olarak adlandırılmış.
İkinci Dünya Savaşı´nın sona ermesiyle, dondurma üretimi çok daha uygun ortamlarda gerçekleştirilmeye başlayınca, günde yaklaşık yüz ton dondurma işleyebilecek kapasitede dev tesisler çıkmış ortaya. Çeşitlilikte büyük artış kaydedilip, maliyetin de aşağı çekilmesiyle, önceleri lüks bir tüketim maddesi olarak nitelendirilen dondurma, her mevsim, her yerde tüketilen bir damak tadına dönüşmüş.
Kalsiyum ve Vitamin Zengini
Dondurmanın yapımında süt ve süt ürünlerinin yanı sıra; şeker, glikoz şurubu gibi tatlılık verici maddeler, bitkisel yağ ve/veya süt yağı, çeşidine göre çikolata, kakao, meyve, fındık/fıstık, karamel gibi besinler, salep, kıvam verici, doğal ve doğala özdeş aromalar bulunur. Yüksek miktarda süt içermesinden dolayı besin değerleri açısından zengindir.
Dondurmada protein, karbonhidrat ve yağın yanı sıra; A, B, C, D ve E grubu vitaminlerle birlikte kalsiyum, fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum, demir ve çinko gibi mineraller de bulunuyor.
Dondurma Yemek Sağlıklıdır, Fakat Bilinçsiz Dondurma Tüketimi Hastalıklara Davetiye Çıkarır
Dondurmayı tüketirken dikkat etmemiz gereken en önemli nokta, dondurmanın sağlık ve hijyen kurallarına uygun hazırlanmış olmasıdır. Özellikle dondurmanın yapıldığı sütün pastörize olması ve hazırlanırken mikroorganizmalarla bulaşımanın önlenmesi gereklidir. Süt, mikroorganizmaların üremesi için çok iyi bir ortamdır. Bu nedenle çok kolay bozulur ve sağlığa aykırı bir duruma gelir. Bu nedenle dondurmanın pastörize sütten yapılması ve hijyenik koşullarda üretilmesi çok önemlidir.
İzinsiz üretilen veya son kullanma tarihi geçmiş ürünler asla satın alınmamalıdır. Ayrıca bu tür gıdaların servis edildiği soğutucuların yeterli soğuklukta ve çalışıyor durumda olması da göz ardı edilmemelidir. Sağlıksız ve hijyenik şartlardan uzak dondurma ve buzlu ürünlerin tüketiminin hastalıklara davetiye çıkardığı unutulmamalıdır.
Dondurma Boğazınızı Şişirmez, Ancak Boğazının İltihaplıysa Dondurma Yemekten Kaçının
Dondurma aç karnına tüketildiğinde iştah kapanmasına neden olabileceği için tokken tüketilmelidir. Midede kramp oluşturmaması içinse yavaş yenmelidir. Dondurmayı aniden yutmak mide kramplarına ve kasılmalara neden olur. Bademcik ameliyatlarından sonra bazı doktorlar da dondurma yemeyi tavsiye etmektedir. Bu tür durumlarda dondurma,
komplikasyonları azaltır. Ancak solunum enfeksiyonu sırasında, yutak ve bademcik iltihaplarının tedavi sürecinde dondurma önerilmez.
Dondurma Diyetlerde de Yerini Aldı
Kilonuzu etkilemesi, günlük tüketilen kalori miktarı ve harcanan enerji miktarı ile ilişkilidir. Dondurmanın kalori değeri diğer baklava, pasta gibi hamurlu tatlılara oranla çok daha düşüktür, daha besleyici bir seçimdir. Sağlıklı ve dengeli bir beslenme programında haftada 1-2 kez dondurma tüketimi önerilebilir. Eğer sağlıklı ve dengeli besleniyorsanız, egzersizinizi yapıyorsanız dondurma tükenmenizde hiçbir sorun yoktur.
Özellikle çocuklarda fazla olan kalsiyum ihtiyacının karşılanmasında ve enerji açığı olan çocuklarda dondurma tüketimi önerilir. Diyabet hastalarında da tatlandırıcı ile hazırlanmış dondurma piyasada bulunmaktadır.
Yapılan çalışmalarda laktoz intoleransı olan kişilerde günde 2 kez dondurma tüketildiğinde intoleransa bağlı belirtiler saptanmamıştır. Dondurma yavaş sindirildiği için bu kişiler tarafından rahat tolere edilir.
Zayıflama diyeti uygulayanlar da dondurma tüketebilir. Bu kişilerde tatlı ihtiyacını gidermenin, süt gereksinimini karşılamanın bir yolu olarak aynı zamanda diğer tatlılara göre düşük enerji içermesi nedeniyle önerilmektedir. Dondurma her mevsim ve herkes tarafından tüketilebilir.
Dondurmanın Türkiye'de bir sektöre dönüşmesi son 25 yıla dayanıyor. Yapılan istatistikler, Türkiye´de dondurma tüketiminin hala çok düşük olduğunu gösteriyor. Yıllık dondurma tüketimi, Avrupa´da yaklaşık olarak 17 litre iken, Türkiye´de bu rakam 1 litreyle sınırlı kalıyor.
Dyt. Yeşim Çelik
Memorial Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü
Tel: 444 7 888
8.7.2008 1 - 736
|