Ya�am�m�z�n devam� i�in �nem ta��yan g�da maddelerini sat�n al�rken ya da saklarken gerekli �nemi g�steriyor muyuz? Besinlerin sat�n al�nmas�ndan haz�rlanmas� ve pi�irilmesine kadar ge�en her a�amada amac�n hem besinin hijyenini sa�lamak hem de besin de�erini korumak gerekti�ini biliyor muydunuz?
T�m g�dalar� sat�n al�rken ilk �nce son kullanma tarihlerine ve ambalaj�n�n zarar g�rmemi� olmas�na dikkat etmek gerekiyor.
Sat�nalmada dikkat edilecek p�f noktalar
- T�m g�dalar� sat�n al�rken son kullanma tarihi, ambalaj�n�n zarar g�rmemi� olmas� gibi �zelliklerine bak�larak sat�n al�nmal�d�r.
- Ekmek ve benzeri g�dalar� sat�n al�rken ambalaj i�inde olanlar� tercih etmek daha g�venlidir.
- Patates al�rken ye�illenmemi�, yar�k ve �atlaklar� olmayanlarin tercih edilmesi gerekir.
- Pastorize olmayan s�tten yap�lm�� peynir t�ketilmemelidir. Bu nedenle a��k peynirler yerine kapal� kutularda sat�lanlar� almak daha g�venli olacakt�r.
- S�t, haz�r meyve suyu sat�n al�rken UHT (Ultra High Temperature) y�ntemi ile paketlenen Tetra Pak kutuda olanlar tercih edilmelidir. Bu �r�nler besin de�erini daha az kaybetmi� olanlard�r ve kullan�lan y�ntem hijyenik olarak en g�venilir teknolojiyle haz�rlan�p paketlenen y�ntemdir.
- �yi pi�memi� et �r�nlerinin t�ketimi baz� mikroorganizmalar�n bula�mas� a��s�ndan olduk�a riskli ve tehlikelidir.
- Plastik kaplarda saklanan asitli g�dalar , i�inde bulunduklar� kaplarla temas ederek zararl� maddelerin besinin i�ine ge�mesine neden olabilir.�rne�in tur�u , portakal suyu gibi g�dalar plastik kaplarda saklanmamal�d�r.
Diyet �r�nlerin sat�n al�nmas�nda dikkat edilecek p�f noktalar
T�m d�nyada oldu�u gibi T�rkiye’de de �i�manl���n ve buna ba�l� olarak olu�an hastal�klar�n giderek artmas�yla d���k kalorili �r�nlere olan talep artm��t�r. T�keticiler bu �r�nleri kullan�rken �zerinde ‘light, %0 ya�l�, diyet, �ekersiz’gibi ibareler g�rmektedirler.
Bir �r�n�n light olmas� veya �ekersiz olmas� o �r�n�n kalorisinin d���k oldu�unu g�stermez. Bir �r�n�n light olmas� bu �r�n�n ya��n�n veya kalorisinin azalt�lm�� oldu�u anlam�na gelir.Ancak ya�� azalt�lm�� �r�n mutlaka d���k kalorili olmak zorunda de�ildir.
��nk� �r�n�n ya��n�n azalt�lmas� i�lemi s�ras�nda ya�� azalt�l�rken di�er besin ��elerinin i�eri�i artabilir. Kar��t�r�lan di�er bir konu ise �zerinde diyet yazan �r�nlerin kalorisiz olup istenildi�i kadar yenilebilece�i d���ncesidir. Oysa bu m�mk�n de�ildir; diyet bisk�vi olarak sat�lan �r�nler markas�na g�re farkl�l�k g�stermekle beraber ortalama olarak 2-3 adet diyet bisk�vinin kalorisi 1 dilim ekmekteki kaloriye e�ittir.
Diyabet hastalar� i�in piyasada ‘diyabetik’etiketi ile sat�lan �r�nlerde �eker yerine yapay tatland�r�c�lar kullan�lmaktad�r. Bunlar�n ya� miktarlar� azalt�lm�� olmayabilir. Bu durumda zay�flama diyetlerinde kullan�m� uygun olmayacakt�r.
Bu �r�nlerin piyasadaki yeri ka��n�lmazd�r.Ayr�ca artan hastal�klarla birlikte bu �r�n �e�itleri hayat�m�zda yer almal�d�r. Ancak �r�n�n �zerinde �r�n hakk�nda daha ayr�nt�l� bilgiler i�eren etiketler bulunmal�d�r. Bu, hem �r�n�n daha g�venilir olmas�n� hem de �r�nden daha verimli bir �ekilde yararlanmay� sa�layacakt�r.
Bununla birlikte bu �r�nlerin diyetisyenler ve g�da m�hendisleri gibi uzmanlar�n yer ald��� belirli kurulu�lar taraf�ndan kontrol edilmesi ve denetlenmesi gereklidir.
Etiketlerin Anlamlar�
- Diyabetik: �eker yerine tatland�r�c� ile haz�rlanm�� �r�nlerdir .�r�n�n ya�� ve kalorisinde azalma olmayabilir.
- Light:Ya�� %40 azalt�lm�� �r�n veya kalorisi %25 azalt�lm�� anlam�ndad�r.
- Diyet:Kalorisi azalt�lm��t�r ancak i�inde �eker bulunabilir.
Piyasada bulunan bu t�r �r�nlerin baz�lar� �lkemize yurt d���ndan ithal edilerek gelmektedir. Yurt d���nda bu �r�nlerin yap�m a�amas�ndan etiketlenmesi ve sunumuna kadar ge�en t�m s�re�ler profesy�nelce y�r�t�lmekte ve denetimler belirli kurulu�larca yap�lmaktad�r.
Bu �r�nlerde bulunan etiketlerde t�keticiyi ayd�nlat�c� ve besinin i�eri�i ile ilgili her t�rl� bilgi bulunmaktad�r. Ancak �lkemize giri�i s�ras�nda bu etiketlerin baz�lar� T�rk�eye �evrilmekte baz�lar� ise �evrilmemektedir. Bu noktada t�keticilerin bilgi edinmelerini zorla�maktad�r
G�dalar� saklarken dikkat edilecek p�f noktalar
- Pi�mi� g�dalar buzdolab�nda saklan�rken raf�n en �st�nde saklanmal�d�r. Bu sayede �i� ve mikrop bar�nd�rabilecek olan g�dalardan pi�mi� g�dan�n i�ine suyunun akmas� engellenmi� olur.�zellikle �i� et/tavuk gibi g�dalar dolapta saklan�rken ya da ��zd�r�l�rken dolab�n en alt b�l�m�nde veya ��zd�rme b�l�mlerinde bekletilmelidir.
- Ya�lar serin, ���ks�z ortamda saklanmal�d�r.
- Yumurta buzdolab�nda y�kanmadan saklan�rsa besin de�erini korumu� olur. Ancak kullan�mdan hemen �nce d�� y�zeyi iyice y�kanmal�d�r.
- G�dalar� a��kta saklarken s�cakl�k ve neme dikkat edilmelidir. �rne�in patates ayd�nl�kta ye�illenir. Bu nedenle serin, kuru ve ���ks�z bir dolapta saklanmal�d�r. Ekmek iki g�nden fazla saklanacaksa a��kta de�il ,buzdolab�nda saklanmal�d�r.
Haz�rlama ve pi�irmede besin de�erini art�r�c� baz� �neriler
- Hamuru mayaland�rmak besin de�erini artt�r�r.
- Beyaz un yerine tam bu�day unu besin de�eri olarak daha y�ksektir.
- �eker yerine pekmez kullan�m� haz�rlanan g�dan�n besin de�erini artt�r�r.
- Kurubaklagiller iyi pi�irilirse besin de�eri artar.
- Ekmek �ok k�zart�l�rsa besin de�eri azal�r.
- Sebzeler kavrulur veya ha�lan�p suyu d�k�l�rse besin de�eri azal�r
- Yo�urdun ye�il suyu at�lmamal�d�r. ��nk� riboflavinden (B2 vitamini) zengindir.Yo�urt t�ketilmeden hemen �nce kar��t�r�labilir ya da kek, po�a�a gibi g�dalar haz�rlan�rken kullan�labilir.
- Taze meyve sular� ve do�ranm�� sebzeler a��kta b�rak�l�rsa veya hemen t�ketilmezse besin de�eri azal�r.
- G�dalar�n temel olarak en iyi pi�irme �ekli kavrulmadan ve k�s�k ate�te pi�irilmesidir. Besin de�erini kaybetmemesi i�in kavrulmamas�, k�zart�lmamas� gerekir.
14.8.2010 - 1926
|