Uzman Diyetisyen M.Turgay K�se
Etik Diyet Klini�i
0212 240 31 64
Enerji t�ketiminin enerji harcamas�ndan az oldu�u durumlarda kilo alamama durumu ile kar��la��lmaktad�r. Diyetin kalite ve miktar y�n�nden yetersiz olu�unun yan� s�ra kilo alamaman�n birka� sebebi olabilir: Ki�i sigara i�iyorsa bu durum besinlerin ger�ek kokusunu ve tad�n� alg�lamas�na mani olarak i�tah�n� bask�lar.
Enfeksiyonlar, dola��m ve sindirim bozukluklar� ile parazitlere ba�l� olarak besinlerin v�cutta kullan�lmas� engellenebilir.
Ba��rsak kurtlar� ve asalaklar t�ketilen besinleri ki�iyle payla��r. Gaita (d��k�) testi ile ba��rsaklarda parazit olup olmad��� test edilmelidir. Kanser, kronik ba��rsak enfeksiyonlar� ile bazen �eker hastal��� zay�fl��a yol a�ar. Bir de hormonal nedenlere ba�l� olarak kilo alamama durumu ger�ekle�ebilir. �rnek olarak; tiroit hormonlar� ve b�brek�st� bezlerinin �al��ma durumu bu soruna yol a�abilir.
Fazla kilo nas�l kalp damar hastal�klar�na yol a��yorsa; a��r� zay�fl�k da b�ylesi bir sonuca, adet d�zensizliklerine, kans�zl��a, sinirlili�e, depresyona, enfeksiyonlara kar�� diren�sizli�e, osteoporoza (kemiklerin k�r�lgan hale gelmesine) vs yol a�abilir.
�al��ma verimini d���r�r, hastal�klar zor iyile�ir, v�cut �s�s�n�n denetimi zor olur, �abuk yorulmaya neden olabilir. �ocukluk ve gen�lik y�llar�ndaki zay�fl�k, b�y�me ve geli�meyi etkiler.
D�nya Sa�l�k �rg�t� taraf�ndan haz�rlanan Beden Kitle �ndeksi (BK�) ideal a��rl���n hesaplanmas�nda en �ok kullan�lan y�ntemdir. Bu de�er, ki�inin kilogram (kg) cinsinden v�cut a��rl���n�n metre (m) cinsinden boy uzunlu�unun karesine b�l�nmesi ile elde edilir. ��kan de�er 20 - 25 kg / m² aras�nda ise ki�inin v�cut a��rl��� normal kabul edilir. 25 - 30 kg / m² aras�nda hafif �i�man; > 30 kg / m² �zerinde ise �i�man olarak tan�mlan�r. E�er ki 18,5 kg / m² de�erinden d���kse zay�fl�k olarak tan�mlan�r.
�rnek olarak 48 kg a��rl���nda 1.68 m uzunlu�unda bir birey i�in;
Beden Kitle �ndeksi (BK�) : 48 / (1.68)² = 17 kg / m² olarak hesaplan�r. Yani ZAYIFLIK
A��r� zay�fl�k, a��r� �i�manl�k kadar ya�am s�resini k�saltmaktad�r. Yap�lan bilimsel ara�t�rmalar BK� de�erinin 16 kg / m² den d���k oldu�u durumlarda mortalite (�l�m) riskinin 3 kat artt���n� g�stermektedir. O nedenle kilo almak i�in a�a��daki �nerilere dikkat etmekte yarar vard�r:
Uyku s�relerinin ve beslenme saatlerinin d�zenli olmas�na dikkat edilmelidir.
Asla ���n atlanmamal�, g�nde 6 ���n beslenilmelidir.
���nler 3 ana, 3 ara ���n �eklinde olmal�d�r. ���n aralar� 2,5 saat kadar olmal�d�r.
Yemekler ne �ok h�zl� ne de �ok yava� bir �ekilde yenilmelidir.
Ana ���nlerinizde besin �e�itlili�ine �nem veriniz. 4 temel besin grubunu mutlaka bir arada t�ketmeye �al���n�z.
M�mk�nse s�t - yo�urt miktar� art�r�n�z.
S�te nesquik, �eker, bal veya tercihen pekmez ilave edebilirsiniz.
Yo�urda toz �eker veya pudra �ekeri ekleyebilirsiniz.
Aralarda hamburger yenilmesi de uygun olabilmektedir. Ayr�ca ya�l� tohumlar (f�nd�k, yerf�st���, badem, ceviz) ve kuru meyveler de kilo almaya yard�mc� olurlar.
�ekerli limonata ve taze s�k�lm�� meyve sular� da kilo almaya yard�mc� olmaktad�r.
Muhallebi �zerine 1 - 2 ka��k f�nd�k veya ceviz i�i konulmas� hacim olarak bir art�� sa�lamazken besin i�eri�i ve enerji a��s�ndan �nemli bir art�� sa�lamaktad�r.
Ayr�ca kabak tatl�s�, meyve j�lesi, komposto, ho�af, s�tl� tatl�lar (dondurma, s�tla�, muhallebi, kazandibi, puding), tahin - pekmez gibi tatl�lar da sa�l�kl� bir �ekilde kilo alman�z� sa�layacakt�r.
Makarnan�n �zerine sos, peynir, yo�urt, k�yma gibi ilaveler yap�lmas� kilo almaya yard�mc� olabilmektedir.
�eker, kolesterol, tansiyon y�ksekli�i, karaci�er ya�lanmas� veya safra kesenizin al�nmas� gibi bir probleminiz yoksa her g�n bir adet ha�lanm�� yumurtan�n beslenmenize eklenmesi faydal� olacakt�r.
���nlerde ya�da k�zart�lm��, �ok ya�l� yemekler yer almamal�d�r.
Yiyeceklerinizi ha�lama, �zgara yapma, bu�ulama veya f�r�nda pi�irme y�ntemleri ile haz�rlay�n�z.
M�mk�nse kat� margarinlerden ve tereya��ndan uzak durulmas� gerekmektedir. Tercihen zeytinya��, m�s�r�z� ya��, soya ya��, kanola, bitkisel kar���m ya�lar veya f�nd�k ya�� gibi bitkisel s�v� ya�lar kullan�lmal�d�r.
Zay�fl���n bir nedeni de psikolojik oldu�u i�in ferah, rahat ve temiz bir ortamda yemek yenilmesi gerekmektedir.
Sadece ya�amak i�in yemeyin, biraz da yemek i�in ya�ay�n�z.
T�kanman�za yol a�mamas� ad�na yemekle birlikte �ok fazla s�v� al�nmamal�d�r.
Sigaray� i�iyorsan�z mutlaka b�rakmal�s�n�z.
��tah� art�rmak veya g�nl�k enerji al�m�n� art�rmak ad�na diyete ilave olarak doktor ve/veya diyetisyen kontrol�nde baz� beslenme destek �r�nleri de kullan�labilir. Gerekti�inde uzman�n�za dan��abilirsiniz…
13.3.2011 - 5887
|