|
Depresyon Nedir?
Depresyon; derin üzüntülü bir duygu durum içinde düşünce, konuşma ve hareketlerde yavaşlama ve durgunluk, değersizlik, küçüklük, güçsüzlük, isteksizlik, karamsarlık duygu ve düşünceleri ile fizyolojik işlevlerde yavaşlama gibi belirtileri içeren bir hastalıktır.
Depresyon Nasıl Bir Hastalıktır?
Depresyon çağdaş toplumun sık görülen bir hastalığıdır. En hafif şekliyle kendini "basit bir uyku bozukluğu ", ya da "moral bozukluğu " gibi gösterebilirken, ağır durumlarda kişinin intiharı düşünmesine neden olacak kadar ilerlemiş olabilir. Nasıl olursa olsun depresyon kişinin yaşamını ve ilişkilerini etkili yaşamasını engeller ve hayatta ulaşabileceği noktaya varamadan keyifsiz bir yaşam geçirmesine neden olur. Hatta bazı hastalarımız bitki gibi yaşıyorum, ölü gibi yaşıyorum, neden yaşıyorum şeklinde yaşamı anlamsız şekilde sorgulamaya başlarlar.
Depresyonun Genel Belirtileri Nelerdir?
Hastanın kendisini üzgün, kederli, hüzünlü, kasvetli, neşesiz, canı sıkkın, morali bozuk, bedbin, bedbaht, acınacak halde, perişan, zavallı, dertli, çaresiz, boşluktaymış gibi, sinirli, asabi, düş kırıklığına uğramış, çökkün vb. bir biçimde tanımlamadığı bir duygulanımının olması, eskiden zevk aldığı şeylerden zevk alamaması, enerji kaybı, istirahatle geçmeyen ve hatta artan yorgunluk, bitkinlik, konuşma, düşünce ve davranışlarda yavaşlama depresyonun genel belirtilerinden bazılarıdır. Bunun yanı sıra iştah değişiklikleri sıktır. Hastalarımız aşırı yemek yemekten ve aşırı kilo almaktan bir kısmı da ani kilo kayıplarından ve zayıflamadan bahseder. Örneğin ben, meslek hayatımda bir ayda 15 kilo veren hastayı bizzat gördüm ve tedavi ettim. Başta baş ağrısı olmak üzere ağrı, çeşitli ve değişken vücut bölgelerinde ağrı şikayetleri, huzursuzluk ve yerinde duramama, cinsel ilgi ve etkinlikte azalma, işe ve diğer etkinliklere karşı ilgi kaybı konsantrasyon güçlüğü ve özellikle birçok hastamızın yakındığı unutkanlık, depresyonun genel belirtileridir
Uyku Bozukluklarından Bahsettiniz. Bunu Biraz Açar mısınız?
Evet. Uyku bozuklukları depresyon tanısında önemli bir yer işgal eder ve birçok depresyonlu hastamızda uyku bozuklukları söz konusudur. Uykuya dalamamak, uykuyu sürdürememek, kötü rüyalar görmek, sabah erken uyanmak, sabah sıkıntıyla uyanmak, gece sıkıntıyla birden uyanmak
Bahsettiğiniz Birçok Belirti Mesela Huzursuzluk, Yerinde Duramama, Yorgunluk Gibi; Bu Belirtiler Zaten Günlük Hayatta da Sıkça Görülmez mi?
Haklısınız. Bu açıdan bakılacak olursa ile depresyon günlük hayatta sıkça karşılaşılan hayal kırıklıkları, karamsarlık, kendine güvende düşmelerle karışabilir. Depresyonun bu yaşamsal olgulardan farklılığı kaba bir tabirle kişinin ''düştüğü kuyudan bir türlü çıkamaması'' olarak tanımlanabilir. Zaten depresyon tanısı yukarıdaki belirtilerin iki haftadan uzun sürmesi halinde konulmaktadır. Yani depresyon tanısının konulmasında kişinin yukarda saydığım belirtileri yaşadığı sürecin süresi son derecede önemlidir.
Depresyonun Toplumdaki Sıklık ve Yaygınlığı Nedir?
Depresyon bütün hastalıklar arasında en sık görülen bozukluklardandır. Genel olarak depresyonun toplumlardaki yaygınlık oranı %9-20 arasında bildirilmektedir. Yaşam boyu hastalanma riski ise; erkekler için %8-12, kadınlar için %20-26 dır.
Depresyonun Ortaya Çıkma Nedenleri Nedir?
Tabii olarak depresyonun ortaya çıkma nedeni şudur demek mümkün değil. Günümüzde; kalıtım (ailede depresyon geçiren hastanın olması), kişinin çocuklukta karşılaşmış olduğu yitimler ve acı yaşam olaylarının bıraktığı genetik, duygusal, bilişsel ve davranışsal duyarlık ve yatkınlık, hayatın ilerleyen dönemlerinde içten gelen uyaranların organizmaya binmesi, beyindeki bazı hücrelerin etkilenmesi sonucu depresyonun ortaya çıktığı kabul edilmektedir. Son zamanlarda genetik şifrelenmenin özellikle depresyona neden olduğu şeklinde araştırmalar yapılmaktadır.
Depresyon Ne Zaman Başlar?
Depresyon ileri yaşlarda ya da insanlar bir takım sıkıntılar yaşadıktan sonra ortaya çıkacak şeklinde bir görüşün tam aksine depresyon, bebeklik dönemi de içinde olmak üzere hemen her yaşta başlayabilir. Yine depresyonun ortalama başlangıç yaşı 25 yaş civarıdır. Hem erkekler, hem de kadınlar için depresyon geliştirme olasılığının en yüksek olduğu yaşlar 15-19 ve 25-29 yaşları arasıdır. Kadınlar, hemen her yaşta depresyon geliştirmeye erkeklerden daha yatkındırlar.
Depresyon Ne Şekilde Ortaya Çıkabilir?
Depresyon değişik şekillerde ortaya çıkabilir. Bazı hastalarımızda neden olmaksızın aniden ortaya çıkar. Bazı hastalarımızda stresli bir yaşam olayından sonra başlar. Yakın kaybı, işsiz kalma, ciddi ekonomik sorunlar, aile bireylerinden birinin hastalanması gibi nedenlerle depresyon ortaya çıkabileceği gibi. Çocuğunun evlenmesi gibi mutlu bir olqydan sonra da depresyon başlayabilir. Genel olarak ilk belirtiler ; sıkıntı, mutsuzluk hissi, halsizlik, çabuk yorulma ve uyku bozuklukları gibi belirtilerdir.
Depresyonun Tanınmasının Önemi Nedir?
Toplumda çoğu kez depresyondaki kişi bu konuda deneyimi olmayan kişiler ya da yakınları tarafından yanlış algılanmakta, durumun ciddiyeti tam anlaşılamayabilmektedir. Bunun sonucu olarak depresyondaki kişiler çevrelerinden yeterince yardım, ilgi, anlayış göremeyebilirler. Çoğu kez depresyondaki kişiye ''rahatla, bunlardan kurtul'', ''gez, toz, tatile çık, kendine gelirsin'', ’’ bu senin elinde bir rahatsızlık çabalarsan yenersin’’ gibi öneri ya da eleştiriler yapılır. Depresyondaki kişi ise çektiği sıkıntıların yanı sıra; anlaşılamama, rahatsızlığını, sıkıntısını aşırı abartıyor gibi görünme gibi güç durumlar yaşar. Bu da hastanın depresyonunun daha da artmasına neden olur. Şöyle düşünün yaşıyorsunuz ama sırtınızda her gün taşıdığınız 100 kilo bir yük var ve tedavi edilmedikçe bu yük her gün birkaç gram daha ağırlaşıyor.
Anlattıklarınızdan çıkardığım sonuç şu: Depresyondaki hasta tedavi arayışı olmuyor. Ya da yeteri kadar tedavi arayışında olmuyor. Çünkü hasta ya da yakınları hastalığı tam olarak algılayamıyor.
Aynen anladığınız ve ifade ettiğiniz gibi. Depresyondaki birçok hasta tıbbi yardım alma arayışında maalesef olmaz. Yapılan bir çalışmada bu hastaların ancak %20’sinden azının tedavi için başvuruda bulunduğu belirlenmiştir. Diğer birçok hasta ise mutsuz, umutsuz, çaresiz ve hayattan zevk almadan hayatlarını sürdürme süreci içindedirler.
Depresyon Neden Tedavi Edilmelidir?
Depresyon yaşam kalitesini aşırı derecede bozmasının yanı sıra, yaşamı tehdit eden bir hastalık olarak görülmelidir. Birçok hasta gelip geçici bir bunalım gibi gördükleri şikayetlerini kendilerini zorlayarak yenmeye çalışır. Başaramadıkça; güçsüzlük, çaresizlik ve umutsuzluk duyguları artar depresyon ağırlaşabilir. Ağır depresyonlarda ise belirtiler çok çarpıcı olduğundan ve intihar girişimleri de görülebildiğinden psikiyatrik tedaviye başvurma oranı daha yüksektir. Tedavi görmedikleri taktirde ölüm ya da sakatlıkla sonuçlanan intihar oranı %15 dolayındadır. Depresyon beyindeki yaşamsal önemi olan hücreleri etkilediği için sonuç olarak organik bir hastalıktır ve mutlaka tedavi edilmelidir. Diğer yandan depresif bir süreç içinde yaşamak yüksek tansiyondan, kalp rahatsızlıklarına, şeker hastalığına, hatta kansere kadar varan ciddi ve geniş bir hastalık grubuna da davetiye çıkarmak içinde bire bir. Şurası unutulmamalıdır ki tedavide kullanılan antidepresan ilaçlarla elde edilen tedavi sonuçları son derece yüz güldürücüdür.
Depresyon tedavisinde sadece demin bahsettiğiniz antidepresanları mı kullanıyorsunuz ? Örneğin ben depresyonda bir hastayım ve ilaç kullanmadan tedavi görmek istiyorum.
Birçok hastamızda bize geldiklerinde ilk söyledikleri laflardan biri ‘’ ben ilaç kullanmak istemiyorum’’ oluyor. Demin yukarda anlatmaya çalıştım. Depresyon organik bir hastalık . Çok basit ifadeyle beynin nörokimyasını bozuyor ve bozulan nörokimya yine yukarda izah ettiğimiz belirtileri ortaya çıkarıyor. Bu nedenle depresyonda ilaç tedavisi olmazsa olmaz. Ancak tedavi sadece antidepresan ilaçlarla sınırlı değil. Anksiyolitik, antipsikotik ve duygu durumu düzenleyici ilaçlarında depresyon hastalarında kullanımı söz konusu. Depresyon tedavisinde uygun hastalarda psikoterapi de son derece önemli. Çok ağır depresyon hastaların E. K. T. Tedavisi günümüzde de geçerliliğini koruyor. Tabii anestezi altında ve belli koşullar sağlandıktan sonra. Şahsen ben, anestezili E.K.T nin uygulandığı ve uygulama için gerekli koşulların sağlandığı ender kurumlardan bir olan Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde çalışmanın da bir psikiyatrist için ayrıcalık olduğunu düşünüyorum.
Son Olarak Okurlarımıza Ne Söylemek İstersiniz?
Depresyon ender görülen bir hastalık değildir ve hiçbir şekilde utanılacak bir hastalık değildir, etkili tedavi yöntemleri vardır. Kendinizde veya bir yakınınızda depresyon olduğunu düşünüyorsanız, tedavi için başvurmayı ya da yakınınızı başvurmak için ikna etmeyi ihmal etmeyin.
23.6.2010 - 1386
|