|
“G�nl�k ya�amda yapmam gereken en basit �eyleri bile yapmaya ��eniyorum. “
“�� yerimde ald���m g�revleri yerine getiremiyorum. “
“Okulda �devlerimi hep son dakika yapmak zorunda kal�yorum. “
“Yap�lacak bir s�r� �ey var ; ama bilmiyorum o s�rada yapmak istemiyorum, sonra da yapsam olurmu� gibi geliyor ve s�rekli erteledi�im i�in hi�bir zaman yapm�yorum. “
Bunlar erteleme davran��� olan ki�ilerden s�kl�kla duyabilece�imiz d���ncelerdir. Ertelemecilik, bireyin verimlili�ini olumsuz y�nde etkileyen, karar alman�n, bir i�i yapman�n hep bir ileride bir tarihe at�lmas� davran��� olarak tan�mlanmaktad�r. Ertelemecilik pek �ok alanda kendini g�sterebilir. �rne�in akademik ertelemede birey ders �al��may� veya bir proje haz�rlamay� s�rekli erteler. Bundan dolay� genelde �devlerini hep son g�n g��l�kle yeti�tirir ya da yeti�tiremez. Bir ba�ka alan sa�l�kla ilgili ertelemeler olabilir. Ki�i s�rekli doktora gitmeyi, sa�l�k sorunlar� ile ilgilenmeyi erteleyebilir. Ya da bor�lar�n� zaman�nda �deme, taksitleri ve faturalar� yat�rma gibi parasal konularda erteleme yapabilir. Bunun yan�nda ki�ileraras� ili�kilerinde; baz� arkada�lar�yla konu�ma ve bulu�ma konular�nda yapmas� gerekenleri geciktiriyor olabilir.
Erteleme yaparken genelde �u a�amalar takip edilir. �ncelikle bir �eyi yapmak �ok istersiniz ve bu konuda kararl�s�n�zd�r. Fakat daha sonra gereksiz yere herhangi ge�erli bir nedeniniz olmadan o i�i yapmazs�n�z, nas�lsa sonra yapars�n�z. Bir taraftan da yapman�z gerekti�ini bilir ve bu y�zden kendinizi su�lars�n�z ve bundan dolay� kendinize �fkelenirsiniz. Son dakikada i�i yapmaya �al��t���n�zda kendinizi rahats�z hisseder, iyi olmayan bir �ekilde i�i bitirirsiniz ( ya da bitiremezsiniz ) ve yine kendinizi k�nars�n�z. Bir daha b�yle bir �ey yapmayaca��n�za dair kendinize s�z verirsiniz ; fakat elinize ba�ka bir i� geldi�inde yine ertelersiniz. Bazen s�radan, basit ama yap�lmas� gereken i�leri bir t�rl� yapmazs�n�z ve ileride sizin i�in sorun yarat�r. Bazen de bir �eyi yapaca��n�za dair s�z verirsiniz ; fakat bu s�z� tutamazs�n�z. Baz� durumlarda da her yere her i�e s�rekli ge� kalan kal�yor olabilirsiniz. Bir �eyleri hep en son dakika yap�yorsunuzdur; �rne�in evden tam ��kmadan �nce �antan�z� haz�rlamaya �al���yor ve b�ylelikle randevulara ge� kal�yor olabilirsiniz.
Ertelemecilik davran���n�n tek bir nedeni yoktur; bu al��kanl�kta pek �ok fakt�r rol oynayabilmektedir. Bunlardan baz�lar� :
Zaman y�netimi becerisi eksikli�i
M�kemmeliyet�ilik, �ok fazla i� y�klenme
�ncelik belirleyememe
Verimli �al��ma yollar�n�n bilinmemesi
Eline ald��� i�ler i�in ba�ar�s�zl�k ve yetersizlik duygular�, korku ve kayg�lar
Engellenme e�i�inin d���k olmas�, s�k�nt�ya gelememe gibi pek �ok neden erteleme davran���n� ortaya ��kar�yor olabilir.
Yap�lacak i�in tam olarak ne oldu�unun net olmamas�
Odaklanma problemleri
Olumsuz inan�lar
Baz� �eyleri yapmay� erteleme hemen hemen hepimizin yapt��� bir davran��t�r. Herkes hayat�n�n bir d�neminde baz� �eyleri yapmay� ba�ka bir zamana ertelemi�tir. Ertelemecilik herkeste olabilen masum bir davran�� olarak d���n�lse de baz� kimseler i�in al��kanl�k haline gelmi� olabilir. O zaman bireylerin hayat�n�n pek �ok alan�nda olumsuz sonu�lar� g�r�lebilir; i� hayat�nda sorunlar ya�ayabilir, okulda ba�ar�s�zl�k ya�ayabilir ve ��retmenleri ile ileti�imi bozulabilir, arkada�l�k ili�kilerinde ve �zel ili�kilerinde problemler ya�ayabilir . Bunun yan�nda bireyin kendisi bu davran���ndan dolay� kendini su�layabilir , s�rekli tedirgin olabilir ve kendisini bask� alt�nda hissedebilir ve fizyolojik belirtiler g�sterebilir. Bunun �zerinden gelmek i�in a�a��daki �nerilerimizi uygulayabilirsiniz.
�ncelikle fazla i� y�k� almamaya �al���n, e�er yap�lmas� gereken pek �ok i�iniz varsa, �ncelik s�ras� belirleyin ve ona g�re plan yapmaya �al���n.
Uzun s�reli ve k�sa s�reli hedefler belirleyin. �nce k�sa s�rede yap�lmas� gereken, basit i�lerin listesini ��kar�n. Her g�n i�in kendi belirledi�iniz miktarda maddeyi yapmaya ba�lay�n ve bitirdi�inizde i�in �zerine bir tik at�n ya da �zerini �izin. Bir gece �nceden ertesi g�n i�in yap�lacaklar listenizi belirlemi� olun. Uzun s�reli hedefleriniz i�in de bir eylem plan�n�z olsun. Hedefinize g�re k���k ad�mlar belirleyerek onlar� her g�n i�erisinde yapmaya �al���n.
��i yapman�z gerekti�ini uyaran hat�rlat�c�lar kullan�n.
G�nl�k plan�n�z� yazabilece�iniz bir ajanda edinin.
Yapman�z gereken her bir i�i tamamlad���n�zda kendinize k���k �d�ller verin. Yapmak istemedi�inizde ve o i�i erteledi�iniz zaman, yerine sevdi�iniz bir aktivite yapmak yerine daha n�tr ve s�k�labilece�iniz bir aktivite yap�n.
�lk a�amada hedefiniz i�i bitirmek de�il, i�e ba�lamak olsun. O i�i sadece 5 dakika yapma hedefi koyun, i�e ba�lad�ktan bir s�re sonra o dakikalar artacakt�r. Artmam�� olsa bile i�in en az�ndan bir b�l�m�n� yapm�� olacaks�n�z.
�� akl�n�za geldi�inde hemen yap�n, saatlere tak�lmay�n.
�mgeleme yoluyla zihninizde kendinizi i�i yaparken d���n�n.
Can�n�z�n istemesini beklemeyin, yapmaya ba�lay�n, isteksizlik kendili�inden kaybolacakt�r.
Verimli �al��ma ortam�n�z� belirleyin.
Erteleme davran���n�zla ilgili olumsuz d���nce, inan�lar�n�z� g�zlemlemeye ve objektif bir �ekilde de�erlendirmeye �al���n
UZMAN KL�N�K PS�KOLOG B��RA G�NE�
12.12.2013 - 13543
|